Umpólun Össurar í fiskveiðimálum

Össur ráðherra skrifaði grein í Fréttablaðið í dag og í eftirfarandi hluta greinarinnar fjallar hann um sjávarútveg:

"Innistæða uppsveiflu"

"Ríkisstjórnin stóðst þá freistingu sem kom fram í frýjunarorðum stjórnarandstöðunnar um að taka meira út úr innistæðu okkar í fiskistofnum í hafinu. Árangurinn er sá að næstum allar tegundir eru nú á uppleið. Varanleg aukning í þorskkvóta svo nemur þúsundum tonna mun koma fram á næsta fiskveiðiári, og fyrirsjáanlegt að aukningin mun halda áfram á næstu árum. Þegar er búið að slá undir 10 þúsund tonna kvóta í karfa og auka strandveiðar. Viðbót sem nemur heilli loðnuvertíð virðist í sjónmáli."

Hann virðist heldur betur hafa snúið við blaðinu frá árinu 2005 en þá sagði hann í þingræðu:

"Það eru ekki mörg ár síðan, ætli það sé ekki áratugur, að ég hélt hér miklar ræður um gagnsemi þessarar aðferðar við að vernda þorskinn í hafinu. Ég taldi þá að þessi vísindi væru miklu nákvæmari en reynslan hefur svo sýnt. Við höfum hins vegar horft upp á það á síðustu árum að stöðugt eru að koma fram nýjar upplýsingar sem benda til þess að þær aðferðir sem við höfum notað séu ekki nægilega traustar. Við höfum horft framan í ár þar sem tapast hefur nánast helmingurinn af áætluðum stofni í hafinu. Við höfum séð fram á það að upplýsingar sem hafa komið fram úr t.d. veiðiröllum hafa ekki reynst réttar. Ég minnist þess sérstaklega þegar ég skrifaði á árum fyrr grein í Morgunblaðið og benti á að ósamræmi væri milli þess sem Hafrannsóknastofnun gaf út í lok þess árs sem æskilegt aflamark og þeirrar niðurstöðu sem kom fram í rallinu. Ég fékk aldrei skýringar á þessu misræmi, mér var einungis sagt að ákveðin aðlögun hefði átt sér stað."

Og áfram hélt hann:

"Þetta er ekki traustvekjandi og það er heldur ekki traustvekjandi þegar Hafrannsóknastofnunin slær um sig þéttan varnarmúr og hleypir ekki að þeim aðilum sem gagnrýna kerfið. Ef menn geta fundið eitthvað að þeim aðferðum sem Hafró beitir á það að koma fram. Það hlýtur að vera í þágu vísindanna og þágu greinarinnar að einmitt gagnrýnendunum sé lyft. Við höfum hins vegar séð það aftur og aftur að þeim er kerfisbundið bægt frá."

"Ég er þeirrar skoðunar að innan Hafrannsóknastofnunarinnar ríki kreddur. Alls staðar skapast kreddubundið andrúmsloft þar sem frjálsir vindar rökræðu og gagnrýni fá ekki að leika um. Ég er þeirrar skoðunar að með einhverjum hætti verði að skapa umhverfi þar sem samkeppni hugmynda á þessu sviði ríkir. Ég er þeirrar skoðunar að það væri ákaflega farsælt í fyrsta lagi að brjóta upp þetta kerfi sem við höfum í dag, þ.e. að á sömu hendi í sama ráðuneyti séu bæði eftirlit og rannsóknir með auðlindinni og hins vegar ákvörðunartaka um hversu mikið megi taka af henni. Þetta eru andstæðir hagsmunir sem vegast á og það er ekki farsælt."

Hann sagði líka:

"Ég er þeirrar skoðunar að það sé orðið mjög óheillavænlegt hvað þessi umræða er lokuð innan veggja Hafró. Við ræddum það fyrr í dag í þessari umræðu hvernig maður hefur stundum á tilfinningunni að öðrum og gagnrýnni skoðunum sé skipulega haldið frá. Annað birtingarform á þessari skoðanaeinokun Hafrannsóknastofnunar birtist í því að við þingmenn getum ekkert lengur hringt í fiskifræðinga og fengið upplýsingar. Við fáum bara upplýsingar sem við þurfum á að halda í gegnum forstjóra stofnunarinnar. Þannig er verið að straumlínulaga skoðanir Hafró og koma þeim á framfæri bara í gegnum einn munn, einn farveg, og fyrir vikið verður þetta ákaflega einsleitt. Ég er þeirrar skoðunar að það þurfi hömluleysi hinnar frjálsu hugsunar sem ríkir við háskóla og þar sem samkeppni hugmyndanna er við lýði til þess að brjótast út úr þessum farvegi. Eitt örstutt dæmi: Hv. þingmaður Jóhann Ársælsson nefndi hér 25% aflaregluna. Enginn maður á Íslandi getur sýnt fram á hvernig hún var fundin. Ég hef farið í gegnum það. Ég barðist í gegnum það og skildi ekki. Ég fór og spurði sérfræðingana og þeir sýndu mér útreikninga sem leiddu að annarri niðurstöðu."

Nú virðist hann vera búinn að gleyma öllu. Össur skildi ekki aflaregluna þá, nú þegar hún er komin niður í 20% segir hann ekkert, kannski er hann farinn að skilja hana núna.

Ég sendi honum póst í ársbyrjun 2009 og minnti hann á þessi ummæli. Hann svaraði að bragði:

"Ef ég verð í vinstri stjórn e. kosningar þá muntu sjá vöðva urriðakallsins hnyklast - ég er komið með fullkomið ógeð á kvótakerfinu. Það verður partur af stjórnarmyndunarviðræðum - ef ég kemst nógu ofarlega aftur til að verða í þeim. -Taktu eftir fylgi VG - það liggur allt á móti kvótakerfinu svo Grímur ætti að dansa með".

Ekki veit ég hver bauð hverjum upp í dans, en víst er að hann var aldrei stiginn. Hver skyldi hafa stöðvað ballið, forritað Össur og umpólað honum?
 

Rækjan að sækja í gamla horfið, stofninn að hverfa?

Einu sinni var ekki veidd rækja í úthafinu, einungis innfjarða, í Ísafjarðardjúpi Arnarfirði og Öxarfirði.
Það var fyrir elju eins manns að úthafsrækjuveiðin var "búin til". Snorri heitinn Snorrason skipstjóri á Dalvík var upphafsmaðurinn og þó illa gengi í fyrstu gafst hann ekki upp. Það tók tæp 30 ár að gera þessar veiðar arðbærar.

Ég sagði "búa til", því svo virðist að aukin sókn í fisk- eða rækjustofna hafi þau áhrif að stofnarnir skili meiri uppskeru. Meðan sókn var óheft á Íslandsmiðum veiddust 4-500 þús. tonn af þorski áratugum saman. Þegar farið var að hefta veiðar til að koma í veg fyrir ofveiði minnkaði aflinn jafnt og þétt og er nú í sögulegu lágmarki. Þetta er uppskera friðunarinnar.

Talandi um rækju er fróðlegt að líta til rækjuveiðanna á Flæmska Hattinum. Þær hófust 1993 og fóru hrað vaxandi. Árið 1995 veiddust 25 þús. tonn og lagt var til að stöðva veiðar til að vernda stofninn. Árið eftir sóttu Íslendingar stíft til að afla sér kvótareynslu Alltaf var lagt til veiðibann en það var hundsað og aflinn var yfirleitt 40-50 þús tonn.

Þegar rækjuverð lækkaði og olíuverð hækkaði dró úr sókn og þar með afla. Nú er svo komið að afli er lélegur og sóknin nær engin.

Fróðlegt er að lesa skýringar Hafró á minnkandi stofni úthafsrækju við Ísland:

"Ýmsar ástæður geta verið fyrir versnandi ástandi rækjustofnsins, m.a. aukin þorskgengd inn á svæðið sem veldur auknu afráni á rækju, einkum ungrækju. Einnig er hugsanlegt að auknar rækjuveiðar á síðustu tveimur fiskveiðiárum hafi haft þau áhrif að rækjan verði aðgengilegri fyrir þorskinn sem leiði til aukins afráns á rækju. Aðrir þættir, s.s. hlýnun sjávar sem flýtir tíma klaks sem hittir þá síður á hámark þörungablómans hefur líka mikil áhrif á nýliðun."

Ekki fæ ég skilið hvernig rækjuveiðar verði til þess að rækjan verði "aðgengilegri fyrir þorskinn", en etv. skilja þeir það snillingarnir á Hafró. Og, auknar rækjuveiðar?? Rækjan var tekin úr kvóta í fyrra en hafa rækjuveiðar aukist? Mér er það til efs. 

Þá er athyglisvert að þeir gera því skóna að át þorsks og gráðlúðu sé orsakavaldur minnkunar rækjustofnsins. Samt er ekki orð um hvað þessar tegundir voru að éta á rækjuslóðinni, kíktu þeir ekki í magann á þessum fiskum? Ekki er að sjá að þeir hafi gert það, þeim finnst sennilega betra að spinna upp skýringarnar. Eftir stendur að sóknarsamdráttur í rækjuveiðum hefur leitt til minnkandi stofns. -  Ætla menn aldrei að læra?

Þorskurinn hámar í sig rækju

Stofnstærðarmæling makríls, - ævintýraleg della

Ég hef áður í bloggi fjallað um aðferðarfræði við stofnmælingu makrílstofnsins. Í stuttu máli felst hún í að telja makrílhrogn á þriggja ára fresti frá janúar til júlí á svæði, sem nær frá Biskayaflóa, vestur um Bretlandseyjar og norður fyrir Færeyjar. Eftir að hrognafjöldi í hverri hrygnu hefur verið fundinn, er fjöldi þeirra fundinn með þríliðu. Síðan er margfaldað með 2 svo hængarnir verði með og þá er komin tala á gumsið. Kvótar eru svo gefnir út á grundvelli þessara "mælinga". Nýlega kom út athyglisverð skýrsla frá Hafró og á bls. 68 má finna þessa lýsingu á aðferðafræðinni:

"Til þess að hægt sé að áætla fjölda eggja og frjósemi er þörf á mjög umfangsmikilli vöktun á hrygningarslóðinni, bæði í tíma og rúmi. Eins og áður segir, er eggjunum safnað með háfum, sem dregnir eru á eftir rannsóknaskipunum. Á hverju svæði er eggjamagnið metið nokkrum sinnum yfir hrygningartímabilið og samtölur allra svæða fyrir hvert tímabil fyrir sig mynda síðan feril hrygningar það árið (3. mynd). Heildarfjöldi hrygndra eggja er síðan flöturinn undir þessum ferli eggjamagns yfir allan hrygningartímann."

"Lífmassi hrygningarstofnsins er bakreiknaður út frá heildarfjölda hrygndra eggja, en til þess verður einnig að áætla frjósemi hrygna á hverju svæði fyrir sig. Þetta er gert þannig að hrognasekkjum úr makrílhrygnum er safnað fyrir, eftir og á meðan á hrygningu stendur. Vefjafræðilegum aðferðum er síðan beitt til þess að meta hversu stórum hluta eggja í hrognasekknum verður hrygnt það árið. Eggjafjöldi í sjó, áætluð frjósemi og kynjahlutföll eru síðan notuð til þess að reikna út lífmassa hrygningarstofnsins."

"Þar sem hrygning makrílsins spannar langan tíma og nær yfir víðfeðmt svæði byggja þessar frjósemis- og eggjarannsóknir á því að rannsóknaskip margra þjóða komi að verkefninu. Árið 2010 voru farnir 16 “undir”leiðangrar sem sköruðust mismikið í tíma og stóðu samanlagt í 334 daga með þátttöku Spánverja (92 dagar), Skota (58 dagar), Íra (44 dagar), Hollendinga (36 dagar), Þjóðverja (36 dagar), Portúgala (35 dagar), Norðmanna (25 dagar) og í fyrsta skipti Færeyinga (15 dagar) og Íslendinga (14 dagar)." 

"Eggjaframleiðslan var metin á sex fyrirfram skilgreindum hrygningarskeiðum frá janúar fram í júlí á allri hrygningarslóð makrílsins. Hafsvæðinu var skipt upp í reiti, sem voru 0,5 breiddarbaugur x 0,5 lengdarbaugur (u.þ.b. 15 sjómílur á okkar svæði) og háfsýni tekin á hverju láréttu reitasniði (30 sjómílur milli sniða) eða í öðru hverju reitasniði (60 mílur á milli), allt eftir því sem tími og aðstæður leyfðu (2. mynd). Í þeim tilvikum þar sem annað hvert snið var tekið var reiknað gildi í auða reiti (leturbreyting JK). Þátttaka Íslendinga og Færeyinga gerði það að verkum að hægt var að stækka rannsóknasvæðið Sýnin voru unnin um borð þannig að öll fiskegg voru tínd úr sýnunum og þau ljósmynduð með stafrænni myndavél. Þá voru þau greind til tegunda en makríleggin voru stærðarmæld og greind til sex mismundandi þroskastiga. Þegar komið var í land voru sýnin skoðuð aftur og tegundagreining og greining þroskastiga yfirfarin."

"Á hverri stöð var síritandi hita- og seltumælir (sonda) látin síga niður á 200 m dýpi. Þá voru tekin sýni af hrygningarfiski með flotvörpu og makrílafli lengdarmældur, kyngreindur og hrognasekkir teknir til mælingar á frjósemi."

       -- &&&&&&&& --

Og þá má fara að reikna!

Að rannsóknarmenn og fræðingar láti sig hafa það að taka þátt í þessum fiflagangi er ofar mínum skilningi.
En gervivísindi (Pseudo science) og hrein vísindasvik verða sífellt algengari, - og skattgreiðendur borga.

Myndin sýnir sýnatökusvæði og niðurstöður. Bláu punktarnir eru mæld gildi úr háfun en rauðu punktarnir eru,- og haldið ykkur fast- reiknuð gildi á grundvelli mælinga í kring. Sem sagt: Ágiskun.

Þöggun fiskveiðiumræðunnar

Nýlega sendi Hafró frá sér skýrslu þar sem sagði að fæðuskortur hefði staðið þorskinum fyrir þrifum allt frá 1995. Blaðamaður Mbl. kveikti, hringdi í mig og spurði hvort þetta passaði ekki við það sem ég hefði alltaf haldið fram, að ekki væri unnt að friða fiskstofn sem þjáðist af fæðuskorti.
Mér fannst þetta stórfrétt, enda hefur Hafró þrástagast á að ofveiði stæði stofninum fyrir þrifum og að það þyrfti að byggja hann upp með því að veiða sífellt minna úr honum, þá væri hægt að veiða meira seinna.

Það er náttúrulega grafalvarlegt þegar í ljós kemur að kvótakerfið er byggt á röngum forsendum. Ekki til að friða heldur til að geta deilt og drottnað.

Útvarpið birti svo viðtal við mig þar sem ég sagði að auknar veiðar myndu skila stærri þorskstofni.
En merkilegt nokk hefur enginn haft samband við mig síðan. Engin beiðni komið um að ræða málið, hvorki í útvarpi né sjónvarpi. Málið hefur verið þaggað niður.

Þetta er umhugsunarvert vegna þess að á sama tíma hafa menn verið fullyrða að hlýnun sjávar hefði valdið því að sandssílið "vantaði" og þess vegna væru sjófugar í hremmingum. Engum virðist detta í hug að tengja þetta tvennt; hungursneyð hjá fiskum og vöntun á sandsíli. Er ekki þorskurinn og ýsan búin að éta sig út á gaddinn og þar með aféta sjófuglana?

Þetta má ekki ræða vegna þess að það vegur að fiskveiðistefnunni, sem er að byggja upp fiskstofna með friðun, og þar með að kvótakerfinu, sem á höfuð sitt undir því að takmarka þurfi veiðar.

Þess vegna má ekki ræða þessi mál.

Ófærir um að stjórna landinu!

Stjórnmálamenn, hvað sem okkur finnst um þá, geta ekki lengur stjórnað landinu vegna þess að þeir sem lögin fjalla um rífa kjaft og stappa niður fótum. Tilraunir stjórnvalda til að breyta lögum um fiskveiðar eru stöðvaðar af svokölluðum hagsmunaaðilum, sem beita öllum tiltækum ráðum, ofbeldi, skoðanakúgun, þöggun gagnrýnenda, botnlausum áróðri, hótunum um atvinnumissi, mútum, Trójuhestum og fleiru, sem lengi mætti upp telja.

Þeir sem munu þurfa að fara eftir landslögum beita löggjafann ofbeldi. Nýjasta trikkið er sixpensarinn, sex manna nefnd hagfræðinga keypt fyrir enska smápeninga, sem kemst að því að Matadorpeningarnir falli í verði ef ekki megi lengur veðsetja aflaheimildir. Pressan er svo látin endurtaka þessar keyptu niðurstöður, keyptu, vegna þess að hver vill ráða hagfræðing í vinnu ef hann syndir á móti straumnum.

Vel á minnst, hagfræðinga, því eru þeir ekki kvaddir til vegna vandans í sjófuglastofnunum? Þar er notast við auma líffræðinga. Væri ekki ráð að snúa þessu við og nota líffræðingana til að meta árangur 30 ára fiskveiðstjórnunar og setja hagfræðingana í lundann? Þeir eru kannski komnir með puttann þangað því nú skal bjarga lundanum frá hungri með friðun. - Var einhver að tala um náttúrufræði?

„Frumvarpið fær falleinkunn"

"Fjórða árið í röð". - Forleikur að samdrætti þorskstofnsins?

"Vísitala þorsks er að hækka fjórða árið í röð, sem sýnir að við erum á réttri leið", sagði forstjóri Hafró þegar hann kynnti niðurstöður úr vorrallinu. Ekki var annað að heyra en að hann væri ánægður með sig og dugnað sinnar stofnunar við að byggja upp þorskstofninn með því að veiða bara pínulítið úr honum.
Ekki var hann jafn ánægður með ýsuna, hún hefur verið á hröðu undanhaldi undanfarin ár þrátt fyrir að farið hafi verið nákvæmlega eftir ráðgjöfinni.

Athyglisvert er að skoða línurit yfir stofnvísitölu þorsks frá því að tekið var að mæla hana 1985. 

Gráa línan sýnir vorvísitöluna, sú rauða er haustvísitalan. Það er reyndar athyglisvert að haustvísitalan er alltaf lægri, einkennilegt, þegar verið er að mæla sama stofninn. 

Við nánari skoðun er línuritið eins og nærmynd af sagarblaði. Fyrst hækkar hún í 3 ár, fellur svo í 5 ár, hækkar í 4 ár, fellur í 3, hækkar í 3 ár, lækkar 3 og hækkar nú síðast í 4 ár. Það er "næsta víst" að hún falli næsta ár, og svo áfram, áfram...

Það eru líkur á lækkun þorskvísitölu vegna þess að hlutfall stærri og eldri fisks er hátt og hann virðist þrífast vel á yngri bræðrum sínum, sem fer fækkandi og eru illa haldnir. Þar sem fiskur hefur ekki eilíft líf, mun stærri fiski fara fækkandi. Enn er beðið eftir nýliðun, sem lætur standa á sér vegna hungurs hjá ungfiski, sem eins og áður sagði, fer aðallega í fóður hjá þeim stærri. Fróðlegt verður að sjá hvernig snillingarnir bregðast við þegar vísitalan fellur í 20% aflareglu. Skyldu þeir leggja til 10% reglu, eða jafnvel núll veiði eins og áður hefur verið rætt um?

Hér má sjá stærðardreifingu þorsks. Svarta línan er frá 2011, en gráa skyggða svæðið er meðaltal áranna 1985-2010. Þarna sést að hlutfallslega mikið er af þorski yfir 70 cm, miklu meira en meðaltalið hefur verið. Þá má sjá að 35-50 cm fiskar eru mjög fáliðaðir, fjöldi 12 cm fiska (1 árs) er mjög lítill og fjöldi 2 ára (22 cm) er nálægt meðaltali, þrátt fyrir mikinn fjölda þeirra vorið 2010 þegar hann var eins árs. Afföllin á eins árs fiski eru gríðarleg. 

Skýringar óskast. Ofveiði? - Nei varla, er það ekki öfugt?

Þetta sýnir enn og aftur að það þarf að veiða meira til að halda jafnvægi milli fiskafjölda og fæðuframboðs.

En Hafróliðið kann ekki að túlka svona upplýsingar. Eigum við ekki að fara að skipta þeim út? 

Glórulaus fiskveiðiráðgjöf Hafró

Mikil umræða er jafnan um fiskveiðistjórnarkerfið og er þá gjarnan talað um "kvótann", hver hafi fengið hann, hver eigi að fá hann, hvort eigi að leigja hann eða bjóða hann upp, hvort eigi að auka hann eða minnka og þar fram eftir götunum. Nær ekkert er fjallað um grundvöll sjálfs kerfisins, en í upphafi þess var ákveðið að fiskstofnar væru ofveiddir, fiskiskipastóllinn væri of stór og það þyrfti að takmarka sókn í fiskinn. Reynt var að takmarka sókn í þorsk, sem var eina ofveidda tegundin í þá tíð (1970-1975), fyrst með því að stækka möskva til að hlífa smáfiski, þriggja ára þorski, síðar með því að takmarka þann þorskafla sem skip mættu koma með í land úr sínum veiðiferðum. Það var kallað skrapdagakerfi, þorskur mátti ekki fara yfir ákveðna hlutdeild af afla. Þarna varð brottkastið til, menn hentu fiski til að láta líta svo út að farið væri að reglum.

Höfundur og hugmyndasmiður þessarar meintu ofveiði var Hafrannsóknastofnun, í daglegu tali kölluð Hafró vegna þess að menn nenna ekki að skrifa langa nafnið. Í upphafi var árangurinn sá að mikið dró úr sókn í smáþorsk (Sigfús Schopka, Ægir 12/1980):

"... fjöldi þeirra fiska sem eru 3 og 4 ára að aldri hefur minnkað verulega síðastliðin ár eða eftir að áðurnefndar friðunaraðgerðir komu til framkvæmda. Þessi minnkun á 3 og 4 ára fiski í lönduðum afla gæti þýtt að klak hafi misfarist eða hér sé um áhrif friðunar að ræða. Niðurstöður seiðarannsókna og ungfiskarannsókna benda aftur á móti til þess að klak hafi ekki brugðist að undanförnu - flestir árgangar eru að minnsta kosti meðalárgangar, sumir jafnvel stórir eins og 1976 árgangurinn - þrátt fyrir lægð í hrygningarstofni (feitletrað J Kr). Það verður því að gera ráð fyrir að minnkandi hlutdeild smáfisks í afla megi rekja til friðunaraðgerða."
....þannig hefur sókn í 3 ára þorsk minnkað um 78% skv. bráðabirgðatölum, 35% í 4 ára þorsk og 25% í 5 ára þorsk en sóknarminnkun í eldri þorsk er hverfandi...

"...Friðun smáþorsks hefur því leitt til þess að hámarksafrakstur stofnsins hefur aukist um 55 þúsund tonn á ári. Hins vegar hefur þessi hámarksafrakstur aldrei náðst þar sem sóknin er allt of mikil, sérstaklega í eldri þorsk. Með frekari minnkun sóknar mun afraksturinn aukast nokkuð (hámarksafrakstur er talinn 450 þús. tonn á ári) en aðalávinningur sóknarminkunarinnar er arðbærari veiðar þar sem afli á sóknareiningu geti vaxið enn talsvert".

Aflinn óx og þeir Hafrómenn höfðu áhyggjur af því að þorskafli á úthaldsdag hefði aukist svo mikið að það kallaði á frekari aukningu skrapdaga:

"Eftir því sem þorskstofninn stækkar í framtíðinni og afli á sóknareiningu vex, útheimtir það enn frekari aukningu skrapdaga"....

Þetta skrifaði Sigfús Schopka fiskifræðingur hjá Hafró í tímaritið Ægi í árslok 1980 en þá var mjög dregið úr vexti þorsksins og hann fór í lágmark 1983. Þá var þyngd 6 ára þorska fallin úr 4,5 kg 1976 í 3,0 kg 1983, þyngdarminnkun um 35%. Þessi niðurstaða þýddi aðeins eitt: Tilraunin að friða fisk til að geta veitt meira seinna hafði mistekist. Það var ekki fæðugrundvöllur fyrir stærri þorskstofni. 

Þarna hefðu menn átt að staldra við og meta niðurstöður hlutlægt. Það var ekki gert: Hafró vildi ekki viðurkenna mistök og herti friðunartökin þrátt fyrir vel rökstudd andmæli mín og annarra vísindamanna. Endirinn á vísunni er sá að aldarþriðjungi síðar eru þeir enn sama sinnis, ofveiði er ríkjandi, enn þarf að "byggja upp stofninn".

Á þessu tímabili hefur hins vegar áherslan snúist: Ekki er lengur markmiðið að geta aukið veiðar heldur að halda þeim í lágmarki til að hámarka eignir sægreifa, skapa skortstöðu, sem hækkar leiguverð og varanlegt verð á kvóta til að fyrirtækin séu verðmeiri á pappírnum. Hafró segist aðeins vera ráðgefandi um stjórn fiskveiða á þann hátt að mæla stofninn og segja til um hversu mikið megi veiða af hverri tegund. Þeir vilja hins vegar alls ekki leggja nokkurt mat á hvort aflamark, sem leiðir til brottkasts, sé skynsamleg aðferð til stjórnunar eða hvort aðrar aðferðir væru betri. 

Færeyingar töldu að sóknin væri of mikil og settu á sóknartakmarkanir án heildarafla eða tegundatakmarkana. Brottkast er að þeirra dómi ekkert, menn koma með að landi það sem er söluvara eða búbót til heimila. Allir sem vinna í kerfinu eru nokkuð sáttir þó auðvitað sé togstreita um veiðidaga milli skipaflokka. Það eina sem sækir að þeirra skipan eru sífelldar ásakanir fiskifræðinga um að sóknin sé of mikil og draga beri úr veiði. 
Fiskimannafélagið talar um "hinn árlega bardaga um fiskidagana". Hvítflibbarnir í Þórshöfn vilja fara að ráði ICES mafíunnar um að draga veiðarnar saman, til að geta veitt meira seinna.

Þrátt fyrir herfilegan árangur skoðar Hafró ekki árangur sinnar eigin ráðgjafar. Stofnunin rangtúlkar merki um hungurástand á miðunum, tekur hvorki tillit til niðurstaðna annars staðar frá eða gagnrýni annarra fræðimanna. Innan stofnunar er starfsmönnum haldið í handjárnum, þeir fá ekki að tjá sig nema undir eftirliti og passað er upp á að stýra öllum samskiptum í gegn um forstjóra. Hann eða hans trúnaðarmenn eru til staðar á fundum til að passa upp á "sannleikann". Einungis örfárra manna klíka stjórnar öllu á stofnunni. Mistök eru ekki viðurkennd og ég hef það á tilfinningunni að stofnunin sé notuð til þess að halda aflanum niðri til þess að leiguverð á kvóta lækki ekki.

Fyrir nokkrum árum, þegar Davíð Oddson lofaði allt í einu 30 þús. tonna kvótaaukningu, hitti ég gagnmerkan skipstjóra, Pétur Stefánsson, fyrrum stjórnarmann í LÍÚ, niðri á höfn. Hann sagði við mig: "Veistu það Jón að það versta sem hægt er að gera er að auka kvótann um 30 þús tonn, það myndi lækka fiskverðið". Lækka fiskverðið, hugsaði ég, hann meinar auðvitað leiguverðið á kvótanum.
Hafró vill ekki skoða aflamarkskerfið með opnum huga í þágu bestu nýtingar miðanna, þeim er uppálagt að halda veiðunum niðri til að halda leigu á kvóta í hámarki og verðmæti fyrirtækja, sem byggist á pappírsvirði á "kvótaeign", í hámarki. Eru einhverjar aðrar skýringar á tregðu Hafró eða stjórnmálamanna að meta árangur núverandi stjórnunaraðgerða, sem gefa okkur 1/3 aflans eins og hann var 1929?

Það mætti spyrja Villa Egils, fyrrverandi ráðuneytisstjóra í Sjávarútvegsráðuneytinu, sem nú fer hamförum í þágu LÍÚ, sem vill endilega eignast allar veiðiheimildir.  

Vestanganga?

Er þetta vestanganga sem komst óséð inn á Steingrímsfjörð? Hún hefur farið framhjá talningarmönnunum á Skúlagötunni, sem þóttust vera búnir að mæla loðnustofninn upp á tonn.

Hvenær fer þorskinn að reka á land? Kannski eitthvað hafi komið í suðvestan hvellinum í gær. En það á eftir að ganga fjörur.

Var að tala við vin minn áðan sem stundað hefur netaveiðar í Flóanum í hálfa öld. Hann sagðist ekki muna eftir öðrum eins þorski  hér utan við hafnarkjaftinn eins og núna. Lætur aðeins liggja 2 trossur  fáeina tíma yfir daginn til að ráða við aflann. Ég spurði hann hvort hann færi ekki að skipta yfir á grásleppu. Hann hló við og sagði að það væri ekki hægt: "Allt of mikið af þorski".

Þjóðin tapar milljarði á dag vegna heimsku, enginn gerir neitt og svo er að skella á hrygningarstopp! Reyna að búa til fleiri seiði, sem verða að fiskum, sem enginn má veiða. - Stjórnendur Íslands eru brjálaðir. 

Loðnu rekur á land

Sorglegt

Netin stífluð af fiski en í landi stendur horaður almúginn og horfir á. Vertíðarfiskur virðist vera með mesta móti um allt land en nánast ekkert má veiða. Netaflotinn er nánast horfinn og þeir fáu sem enn eru eftir mega sig ekki hræra vegna kvótaleysis.
Hér áður voru um 100 bátar í Eyjum og aflinn var 1500-2600 tonn á dag skv. nýlegum fréttum sjónvarpsins. Einnig sagði í fréttinni að nú væri aflinn 500 tonn á viku og bátana mætti telja á fingrum annarrar handar. Vetrarvertíðir áður fyrr skiluðu um 150 þúsund tonnum af þorski auk ufsans. Þessar aflatakmarkanir undanfarna áratugi eru sagðar í þágu "uppbyggingar", gera stofninn enn stærri! Bara að það fari nú ekki með þetta eins og spilaborgina: Eitt spil í viðbót - og pomm!
Það er sorglegt að láta þennan fisk ganga hjá, sérstaklega þar sem mæld hrygningar- og veiðiafföll þorsks eru allt að 80%, sjá kafla 2.3 í þessari grein. Það er því að mestu "nýr fiskur" sem kemur á hverju ári. Þetta var mælt á árunum 1948-1969, þegar sótt var á fullu í hrygningarstofninn.

Þeir sem keyra svona dellu- fiskveiðistjórn áfram áratug eftir áratug eru hryðjuverkamenn. - Ætlar þessu aldrei að linna?

Á myndinni má sjá hvernig endurheimtum fækkar með tíma. Því lengur sem líður frá merkingu þeim mun færri fiskar skila sér. Þetta er byggt á endurheimtu 1126 merkja af 7772 árin 1948-1969. Heildarheimtur voru aðeins 14.5%, sem má túlka þannig að afföll vegna hrygningarinnar séu miklu meiri en vegna veiðanna, enda sýndu rannsóknir Jóns Jónssonar frá þessum tíma að flestir þorskanna voru að koma til hrygningar í fyrsta sinn. (Skalinn á myndinni er veldisskali, log skali)
 

Ævintýraleg byrjun á netaralli

Því má ekki ræða sóknarstjórn með dagakerfi?

Hvernig væri að gefa veiðarnar frjálsar í dagakerfi eins og gert er í Færeyjum? Allir mættu róa ákveðinn dagafjölda, sægreifarnir líka, landa öllu sem á dekk kæmi og ekkert afla hámark væri í neinni tegund. Hvað myndu greifarnir segja þá þegar þeir ættu að fara að lifa af fiskveiðum í samkeppni við aðra og geta ekki veðsett?
Í allri þeirri umræðu sem átt hefur sér stað kemst enginn upp úr fari Kvótakerfisins. Enginn ræðir um aðrar leiðir. Þó talið sé að sóknin sé of mikil, þá skal stjórna aflanum. Því ekki að stjórna sókninni og losna við brottkastið? 

Stutt svar við því er að þá myndi apparatið hrynja. Rannsóknamafían, eftirlitsbatteríið og sægreifarnir.

Meira um þetta hér 

Pattstaða um fiskveiðistjórnun