Bjartsýniskast?

Þetta er einkennileg frétt því Brussel var búin að boða. 25% niðurskurð , en það má lengi vera bjartsýnn. Vísindamenn þjóðanna ráða engu í Brussel og á hverju ári, vikuna fyrir jól, fara ráðherrar Bretlands og Írlands á hnjánum til Brussel til að reyna að hafa þar áhrif á úthlutunina en fá engu ráðið, koma alltaf eins og barðir hundar til baka með niðurskurð og niðurrif skipa í farteskinu. Um 70% breska flotans hefur horfið á sl.7 árum og Írar eru líka að rífa skip á fullu. Nánar um þetta hér að neðan: "Brussel vill fiskinn okkar." 

Vænta aukins þorskkvóta í Norðursjó

Gömul ofveiði!

Fiskverð fer nú lækkandi í heiminum vegna heimskreppunnar, í Bretlandi þegar um 20%. Það mun líklega falla áfram og setja okkur í mikinn vanda. Góð veiði hefur verið í Færeyjum en um daginn voru 200 tonn af góðum þorski og ýsu óseld á gólfinu á fiskmarkaðinum á Tóftum-  http://nordlysid.fo/main.cfm?article=12556 - Ástæðan er sögð að kaupendur treysta sér ekki til að kaupa vegna minnkandi kaupmáttar í viðskiptalöndunum.

Afli íslendinga féll í kreppunni upp úr 1930, ekki vegna ofveiði eins og sumir hafa haldið fram, til að renna stoðum undir að þorskurinn hafi fengið svo mikinn frið í stríðinu, heldur vegna þess að ekki var hægt að selja fiskinn, fyrst og fremst saltfisk, það voru engir kaupendur sem gátu borgað. Erum við að stefna í það sama nú?
Nú þurfum við nauðsynlega að auka veiðar þrátt fyrir, - eða vegna, fallandi verðs. Nauðsynlegt er að draga alla sótrafta á sjó til að afla okkur gjaldeyris, m.ö.o. gefa veiðar landróðraflotans frjálsar. En gamla klíkan heldur dauðahaldi í kvótakerfið, vill reyndar hækka aflamarkið, - handa sér. 
En meðan Hafró segir að ekki megi auka þorskveiðar vegna (meintrar) ofveiðihættu eru fiskveiði- og kvótamál frosin föst.

1981 var þorskaflinn 468 þús tonn en féll í 300 þús tonn 1983. Þá var kvótakerfið sett á vegna "ofveiði" og afli takmarkaður til að byggja upp stofninn svo veiða mætti meira seinna. Það geriðst ekki, niðurskurður varð allt til 1995 en þá fylltist Hafró bjartsýni, þarna væri árangurinn að skila sér og þeir hækkuðu veiðitillögurnar! - Það hefðu þeir ekki gert ef þeir hefðu haldið að stofninn væri þá ofveiddur.

Aflatillögur hækkuðu áfram og aflinn jókst til 1999. Þá hrundi allt og ofveiði var kennt um - þrátt fyrir að farið hefði verið nákvæmlega eftir ráðgjöfinni. "Gömul" ofveiði og fyrra ofmat voru sökudólgarnir. En spyrja má - hvers vegna var lagt til að auka veiðar 1995 og síðar, ef um ofveiði hafði verið að ræða í áratugi, eins og síðar var sagt?

Stofninn þoldi miklu veiðina í gamla daga, ekki var ofveiði þá og því ÖRUGLEGA ekki núna þegar veiddur er aðeins þriðjungur aflans sem tekinn var áður fyrr, - þegar enginn var ofveiðin? Margir óháðir sérfræðingar - sem þora að tala án þess að stofna atvinnu sinni í hættu, eru á því að stofninn sé vanveiddur og þeir hafa rökstutt það faglega í mörg ár án þess að stjórnvöld hafi athugað málið og fremur kosið að trúa blint á Hafró. Er ekki góð hugmynd að setja á fót "nefnd" sem rannsakar þessar gagnstæðu fullyrðingar háðra og óháðra fiskfræðinga?

Brussel vill fiskinn okkar

Áfram halda þeir að ljúga því að okkur að við getum fengið undanþágur frá hinni sameiginlegi fiskveiðistefnu, CFP, sem stendur fyrir "Common Fisheries Policy". Hún er og verður sameiginleg og allir verða að fara eftir henni en reynt að lokka menn inn með svikum og gjarnan talað um aðlögunatímabil og að hægt verði að "finna lausnir" eins og þessi Rehn segir. Hann segir að umbætur verði gerðar á fiskveiðistefnunni á næstu árum. Breytingin felst í frekari niðurskurði á kvóta og flotum til þess að sporna á móti hinni meintu ofveiði á þorski. Þegar hefur verið boðaður 25% niðurskurður 2009. Þeir segjast munu horfa til reynslu Íslendinga við fiskveiðistjórnun! Verði þeim af því.
Sjómenn við strendur Evrópu eru að stríða við sama vandamál og sjómenn hér heima - þeir geta hvergi veitt fyrir þorski, sem ekki er kvóti fyrir.
Mér finnst að Össurar þessa lands ættu að fara að kynna sér þessi mál og hætta að plata okkur.

Ísland gæti keppt um að verða 28. ríki ESB

Hvað gera snillingarnir nú?

Ef rollur drepast af pest er allt skorið niður, líka á bæjunum í kring. Ef sama gerist í sjónum er hægt að ljúga endalaust að okkur því það sést ekki hvað er á seiði.
Nú þarf að gefa veiðarnar frjálsar til að draga úr frekari sýkingu og "bjarga" síldinni áður en hún drepst af sjálfu sér. Síldarstofninn er sýktur af óværu sem löngu er þekkt, breiðist út með rauðátu og hefur valdið dauða í síldarstofnum annars staðar. Viðbrögðin nú voru að loka svæðum þar sem eitthvað veiddist af smásíld s.s. í Stakksfirði undan Keflavík. Sníkjudýr breiðast hraðar út þeim mun meiri sem þéttleiki fiskanna er og ef þeir eru undir álagi. Þetta er algengt í fiskedisstöðvumm þar er ráðið að rýmka um stofninn. Þeir þarna á Hafró virðast ekki gera sér ljót að viðbrögðin ættu að vera að veiða meira af síld og gefa veiðarnar frjálsar, a.m.k. í bili.

Fyrir nokkrum árum gerði Hafró mikil mistök: Þegar hörpudiskur fór að drepast í Breiðafirði stöðvuðu þeir veiðarnar til að reyna að bjarga stofninum og ollu þannig gífurlegum erfiðleikum á norðanverðu Snæfellsnesi. Ekki vissu þeir hvað olli dauða skeljanna, en töldusamt vísast að fara þessa leið. 
Við gagnrýnendur töldum að auka ætti veiðarnar til að " óþekkta fárið" breiddist ekki út. Þó ungskeljarnar dræpust í minna mæli kveikti Hafró ekki á perunni. Það var ekki fyrr en mörgum árum seinna, nú í vor, að það uppgötvaðist á Keldum að þarna væri sníkjudýr á ferðinni, sem staðfesti að réttast hefði verið að auka veiðarnar á sínum tíma! Og nýleg stofnmæling Hafró leiddi í ljós - að ástandið var hvað best á svæðum sem mest hafði verið veitt á!
Er nú hægt að vaða meiri reyk?

60-70% síldarinnar sýkt

Þvílík vitleysa

Það eru alltaf snjíkjudýr í fiski alls staðar en það er ekki víst að þeir beri einkennin utan á sér og því þarf að gá að þeim og þá finnst nú ýmislegt. Ef fiskurnn verður fyrir álagi eða stressi blossa einkennin oft upp. Gísli virðist vita lítið um það að innri Faxaflói, Kollafjörður og Hvalfjörður eru fullir af hægvaxta smáýsu. Skýringin með að hún sé að sækja í ferskvatnið er dásamleg. - Ekki hef ég séð ýsuna á ferð í ferskvatnslaginu ofan á brimseltunni og því síður í Elliðaánum. Kannski maður ætti... 

Ýsa greindist með sömu sýki og síld

Höfðingsskapur Færeyinga

Gott boð, en höfum við hingað til komið þannig fram við Færeyinga að við eigum þeirra höfðingsskap skilið?

Á hverju ári semja þjóðirnar um gagnkvæmar fiskveiðiheimildir og eru Íslendingar grimmir í þeim samningum þó ekki stæði alltaf vel hjá frændum vorum. Hér hafa útgerðarmenn séð ofsjónum yfir þeirra heimildum.

Þá hefur það oft vakið furðu mína þegar við höfum verið að brenna inni með loðnukvótann vegna veðurs og tímaskorts, að ekki skuli hafa verið kallað í Færeyinga til þess að hjálpa okkur að ná kvótanum. Nei, heldur skyldi missa af gullinu en fara að biðja þá um aðstoð. Erum við menn til að þiggja af þeim rentulaust lán?

 

Færeyingar hafa þurft að berjast við aðra grýlu, Alþjóða hafrannsóknaráðið, ICES, sem stöðugt hefur verið að leggja til skerðingu í fiskveiðum. Þess ber að geta að í ICES mætast færeyskir og íslenskir ríkisreknir fiskifræðingar, sem láta líta svo út þegar þeir koma heim frá Kaupmannahöfn að ICES sé eitthvert "annað" batterí, sem þeir þurfi að glíma við.

Árið 2001 fengu Færeyingar tilskipun frá ráðinu um þriðjungs niðurskurð í veiðum, sem hefði þýtt mikið hallæri. Árið eftir fengu þeir svipuð fyrirmæli, en í hvorugt skiptið var þeim hlýtt og afli náði hæstu hæðum þvert á spár. Ég kom að þessu máli þá og tókst að sannfæra stjórnvöld um að ráðgjöfin væri röng. Það voru færeyskir og íslenskir fiskifræðingar, ríkisreknir, sem komu að þessari ráðgjöf. Þessir sömu menn réðust síðar að mér þegar þorskur fór í fyrirsjáanlega hefðbundna niðursveiflu, og kenndu mér um að hafa látið veiða of mikið. Sannleikurinn var hins vegar sá að þorskstofninn féll úr hungri en hungursástand skapast aldrei af ofveiði á þeim stofni sem er að horfalla.

Áfram hafa fræðingarnir róið og fyrirskipað samdrátt á hverju ári og helsta barátta stjórnvalda og sjómanna í Færeyjum er "bardaginn um fiskidagana". Með tímanum guggna sumir, líkt og hér þar sem menn hafa hreinlega gefist upp gegn "fræðingunum", óvinum fiskveiðanna, enda landið komið í þrot.

Nú vilja Færeyingar rétta okkur hjálparhönd, okkur sem reynum að skera niður veiðiheimildir þeirra hér, og leggjum til "fræðinga" sem einnig vilja láta þá skera niður afla heima fyrir. Förum við ekki að losna við þá menn? 

Býður Færeyingum ókeypis nám

Beðið eftir nýliðun (Godot)

Alltaf er verið að bíða eftir nýliðun í þorskstofninn. Nýlega bárust þær góðu fréttir úr Grímsey að þar væri allur fiskur úttroðinn af þorskseiðum. Þá væru fjörur fullar af seiðum og sögðust sjómenn aldrei hafa séð annað eins. Frá Siglufirði bárust fréttir um að ýsan væri úttroðin af seiðum.
Ekki er að furða að fiskurinn fái sér í svanginn, enda búinn að vera lengi í svelti. Þegar svo maturinn kemur skiptir ekki máli þó hann sé í formi eigin afkvæma.
Oft má sjá stóran urriða í lækjum á heiðum uppi, svo stóran að ómögulegt er að verða svona stór í litlum læk með því að éta flugur og smádýr eingöngu. Enda brúkar hann aðra aðferð. Hann hrygnir í lækjunum og þar klekjast seiði hans út. Þau safna svo fóðri allt sumarið og þegar þau eru orðin orðin stór þá éta pabbi og mamma þau. Ekki galin aðferð.
Þorskurinn étur eigin afkvæmi hikstalaust ef hann nær í þau auðveldar en annan mat. Þetta er aðferð náttúrunnar til að halda stofninum innan skynsamlegra marka í harðæri.
Og duglegur er hann: Segjum að milljón fiskar éti hver um sig 30 seiði á dag. Þá éta þeir að fjölda til góða meðalnýliðun á viku. En auðvitað hefðu ekki öll lifað, m.a. vegna þess - að þau eru étin.
Svo felast allar aðgerðir í að reyna að stækka hrygningarstofninn, og bíða með að veiða fiskinn sem étur upp útsæðið. Skynsamlegt?
Nei, eina rétta er að veiða af fullum krafti til að koma í veg fyrir hungurdauða og sjálfát og skapa gjaldeyri með því að selja fisk. Það er búið að segja þetta oft áður en hvenær skyldu stjórnendur og stjórnmálamenn fara að skilja?

Drapst lundinn örugglega úr hungri?

Þegar horaður fugl sést drepast deyr hann úr hungri en þegar horaður fiskur sést ekki drepast þá deyr hann vegna ofveiði og bátar eru brenndir til að stöðva ósómann.
Fyrir nokkrum dögum var skýrt frá því í Fréttablaðinu að mikil afföll hefðu orðið á lundapysjum (ungum) í hreiðrum í sumar. Pysjur sem enn væri lifandi væru horaðar og illa á sig komnar svo líklega ættu þær ekki framtíðina fyrir sér. Fram kom að um 80% afföll hefðu verið á pysjum í hreiðrum í sumar.
Þetta er nokkuð merkileg ályktun hjá náttúrufræðingum í Eyjum og virðast þeir lítið hafa lært af kollegum sínum, fiskifræðingum Hafró. Þó virtist að fyrr í sumar hefðu þeir tekið nokkuð mark á þeim því þegar fullorðinn fugl átti í mesta basli við að ná sér í matinn og fóðra unga sína gripu þeir til þess ráðs að leggja til friðun "hrygningarstofnsins". Veiðimenn í Eyjum voru ekki sammála og veiddu sér til matar en fóru að sögn varlegar í sakirnar en áður.
Menn eru sammála um að pysjurnar hafi dáið úr hor, - ekki verið veiddar. Hér er fuglinn greinilega að minnka stofninn og aðlaga hann að nýjum aðstæðum, fæðuskorti.
Er ekki einkennilegt að þegar sömu horeinkenni sjást hjá fiski, þá er hann friðaður til að koma í veg fyrir ofveiði. - Mæld afföll eru sögð vera vegna ofveiði! - Þarf ekki einhver að fara að læra eitthvað hjá einhverjum?

Þræðir Hafró liggja víða

Útvarpið hefur nú tvisvar talað við sjávarlíffræðing á Akureyri. Annars vegar um fisktegundir sem sjást hér í meira mæli en áður, og hins vegar um andarnefjur, sem eru inni á Akureyrarpolli mönnum til skemmtunar. Skýringarnar vöfðust fyrir sérfræðingnum, sem er ekkert merkilegt enda ómögulegt að vita alla hluti og ekki er hægt að spyrja hvalina hvað þeir séu að vilja á Pollinum, eða makrílinn um hvort honum hafi leiðst í Norðursjónum.
Það sem mér þótti hins vegar merkilegt var að sjávarlíffræðingurinn var lektor við Háskólann á Akureyri, OG - sérfræðingur hjá Hafró! Ég hefði haldið að hvort um sig væri fullt starf. Varla er þessi maður fær um að stunda svo sjálfstæðar rannsóknir sem gætu gengið í blóra við hugmyndafræði Hafró eða hvað? Það er ekki mikið sjálfstæði í fiskirannsóknum, Hafró stendur vörð um sitt.
Þetta minnir mig á að fyrir nokkrum árum vildu nemendur við sjávarútvegsbraut skólans fá mig til að flytja fyrir þá fyrirlestur. Ég kvaðst tilbúinn í það en kennararnir vildu ekki að ég kæmi, og ég er enn fyrir sunnan. Nemendur höfðu marg spurt hvað hæft væri í gagnrýni minni á hugmyndafræðina að baki fiskveiðistjórnunarinnar, en þeir gerðu jafnan lítið úr henni og túlkuðu mitt mál eftir sínu höfði. Nemendur vildu ekki sætta sig við þetta og vildu fá mig norður. Það fékkst ekki.
Kennararnir voru allir starfsmenn Hafró enda hefur stofnunin plantað sínu fólki um allt menntakerfið og hún tengist flestum rannsóknasviðum með "samvinnu".

Stöðugleiki náttúrunnar?

Það berast fréttir af óhemju laxveiði þessa dagana, sem engan óraði fyrir.

Hvað er nú í gangi, allt fullt af fiski, stórum laxi, feitri bleikju, sandsíli, maður veit ekki hvaðan stendur á sig veðrið!

Var ekki allt að fara til fjandans í fyrra og síðustu ár? Stórlaxinn, var ekki búið að veiða upp erfðaefnið? Í Breiðdalsá um daginn rak ég augun í plakatið frá Veiðimálastofnun: "Verndum stórlaxinn": Sleppa öllum stórum laxi til að endurheimta erfðaefnið! Er þessi aðgerð farin að skila stórlaxi strax?

Nei þekkingin var ekki meiri en svo að menn héldu að dvalartími laxa í sjó væri beinlínis erfðabundinn: Laxar sem dveldu tvö ár í sjó gæfu af sér laxa sem væru tvö ár í sjó, eða þannig. Þetta er nú ekki svona beintengt. Það sem er hins vegar erfðabundið er hæfileikinn til að svara breytingum í náttúrunni. Ef skilyrði eru góð, má vera úti í 2 ár, ef vaxtarskilyrði eru slæm, þá er að drífa sig heim eftir fyrsta árið og auka kyn sitt, ekki risikera því að drepast seinna árið.

Árum saman var reynt að búa til stórlax í Kollafirði, stórir laxar kreistir alla tíð. Ekkert gekk, því smálaxahlutfallið var þrátt fyrir kynbæturnar mjög hátt og breyttist ekki. Eitt sinn voru seiði úr Kollafirði flutt norður í Miðfjarðará. Í fyllingu tímans kom megnið úr hafi sem stórlaxar. Hlutfallið hafði snúist við. Þetta var á þeim árum þegar stórlaxinn var um helmingur veiðinnar á Norðurlandi.
Þá gleyma menn því að stór hluti seiðanna er getinn af dverghængum, (sjá myndina hér að ofan) sem verða kynþroska án þess að ganga til sjávar. Árnar eru á haustin fullar af kynþroska smáhængum, sem veiðimenn kalla afætur.

Bleikjan, var hún ekki að hverfa vegna hlýnunar jarðar? Það hef ég heyrt margan snillinginn segja lengi. Bæði vatnableikjan og sjóbleikjan. Margir halda að svona breytingar séu af OKKAR völdum en svo þarf ekki að vera. Þetta eru breytingar og sviftingar í náttúrunni sem verða hvort sem við kolefnisjöfnum eða ekki.

Að lokum, til gamans um sandsíli: Eftir nokkura ára skort á sandsíli í Norðursjó, vegna "ofveiði", er nú allt orðið aftur eins og í gamla daga. Stofninn hefur aldrei mælst stærri og löndunarbið er í Danmörku. Miðað við það magn sem vísindamenn halda að sé á ferðinni er fjöldinn það mikill að ef hann lifði, myndi hann geta staðið undir núverandi kvóta, 400 þús tonn, í 76 ár! Var verið að tala um að veiðin hefði áhrif?

Sagt er að vanti smásíli handa lundanum, sílin séu of stór fyrir pysjuna. En stóru sílin, voru þau ekki lítil í fyrra eða hittiðfyrra? Þá vantaði líka síli.