Geyma'nn aðeins lengur - og fara svo að veiða!

Þetta segir Jóhann forstjóri Hafró. Þetta hefur verið reynt áður en þegar átti að fara að veiða gripu menn stundum í tómt. Þorskurinn allt í einu farinn. Þá er farið að afsaka sig, tala um ofmat, vanmat eða hvað þetta allt heitir.
Gamalt máltæki segir: "Betri er einn fugl í hendi en tveir í skógi". Þarna er verið að vísa til þess að "grípa beri gæsina þegar hún gefst". Reynsla mannsins í gegn um aldirnar er sú að ekki sé alveg víst að veiðistofninn verði eins á morgun og hann er í dag. Þess vegna beri að nýta hann strax.
Dýrastofnar, fiskstofnar þar með, eru háðir fæðu. Þegar nóg er að éta fjölga þeir sér uns fæðan setur stofnstækkun takmörk. Þá minnkar stofninn sjálfkrafa vegna fæðuskorts, fiskar drepast úr hor eða þeir stærri éta þá minni til að bjarga sér. Þorskstofninn hér hefur verið í 8-11 ára sveiflu.
En Hafró vill ekki auka veiðar núna, segjast vilja bíða frekari staðfestingar á stækkun stofnsins þar til eftir vorrallið í mars 2011.

                                         Hlutfall fæðu (% þyngd) í maga hjá stórum þorski:

Þetta minnir óþægilega á ástandið um síðustu aldamót þegar Hafró barði sér á brjóst og sagði að árangur friðunar væri að koma í ljós, rétt eins og þeir gera nú. Svo fór allt til fjandans og nær milljón tonn hurfu úr stærðfræðibókhaldinu svo aflinn var skorinn um 60 þús tonn á tveimur árum. Þá var tekið viðtal við þá Jóhann og Kristján Ragnarsson, það má finna á www.youtube.com/fiskimyndir og heitir "Brostnar vonir -frá 2001". Þar er einnig viðtal við sjálfan mig sem heitir "Framvinduspá JonKr frá 2001".
Hugsanlega lendum við í því sama að ári, stofninn aftur niður og renturnar tapaðar. Ýmis teikn eru á lofti um þetta þó ekki væri nema að það er að koma tími á niðursveiflu. Hlutfallslega veiðist nú meira af stórum þorski í haustrallinu en áður. Hann hefur minnstu magafyllingu (fæðu) frá upphafi. Hann er svangur og gæti farið að snúa sér að eigin afkvæmum í meira mæli. Þá er hægur vöxtur hjá stórri ýsu, nokkuð sem bendir til fæðuskorts hjá botndýraætum. Ungfiskur á nú í hættu að enda sem fóður. Hvað segja menn þá?

 

 

Hér er mynd frá aldamótum þegar menn höfðu miklar væntingar um betri tíð og blóm í haga. - En það fór á annan veg.  

Árás ESB á breska fiskiðnaðinn

Ég er í góðu sambandi við skoskra sjómenn og sjómannasamtök. Þeir eru miður sín vegna félaga sinna sem hafa gagnrýnt okkur og Færeyinga vegna makrílveiðanna. Þeir segja að þetta sé hagsmunaklíka hinna ríku uppsjávarveiðimanna sem láti svona, en almennt styðji skoskir sjómenn íslendinga.

Hingað hafa komið fulltrúar sjómanna í Skotlandi og N-Írlandi til að vara okkur við að ganga í ESB: Við megum ekki trúa liprum tungum þeirra um sérréttindi handa okkur og hóli þeirra um góða stjórn fiskveiða við Ísland. Þessar lygar eru þeirra aðferð til að komast í okkar fiskimið.

Ég kom fyrst til Skotlands 2003 og hef síðan haft við þá mikil og góð samskipti. Þar kynntist ég miklum heiðursmanni Tom Hay, sem var formaður sjómannasamtakanna FAL. Hann er ný hættur sem formaður vegna aldurs en var skipaður heiðursformaður til lífstíðar. Um daginn minnti hann mig á viðtal sem við Magnús Þór Hafsteinsson tókum við hann í febrúar 2003. Þetta viðtal var aldrei birt opinberlega. 

Ég gróf upp viðtalið og setti það á netið. Hann gefur okkur mjög sterkar viðvaranir við ESB og það er athyglisvert að þó liðin séu 7 ár, þá hvert orð hans Tom erindi til okkar í dag. Geta má þess að frá árinu 2000 hefur breski flotinn minnkað um 80-90%. Og enn er ofveiði í Norðursjó. Þetta, flotaminnkun vegna meintrar ofveiði, var aðferð ESB til að komast yfir bresku fiskimiðin. Viðtalið er hér.

Fleiri kvikmyndir, m.a. veiðitúrum í Norðursjó, Írlandshaf og Elliðavatn, má finna á minni videoslóð: http://www.youtube.com/fiskimyndir

 

Þarf ekki Rannsóknarnefnd fiskveiðistjórnunar?

Sem kunnugt er hefur hvorki gengið né rekið að byggja upp þorskstofninn. Samt er enn haldið áfram á sömu braut og alltaf minnkar aflinn.

Ég hef gagnrýnt þetta í tæp 30 ár, alltaf í grundvallaratriðum á sama hátt, að mikilvægt sé að huga að vexti fiska til að sjá hvort þeir hafi nóg að éta. Vaxi þeir vel er allt í góðu, en sé vöxtur hægur þá vanti mat. Stofninn sé hlutfallslega of stór miðað við fæðuframboðið og því þurfi að veiða meira, grisja stofninn, til að auka þannig vöxt og þar með afrakstur. Stjórnandi uppbyggingarinnar, Hafró hefur með öllu hundsað þessi rök.

Það er kominn tími til að Alþingi setji þessa ráðgjöf í hlutlausa rannsókn því það virðist borin von að Hafró snúi af sinni stefnu. Þeir taka ekki faglegum rökum og ekki virðist unnt að kryfja þessi mál opinberlega Fjölmiðlar eru meðvirkir og leita ekki álits annarra en hinna opinberu ríkisreknu vísindamanna. Því síður skyggnast þeir dýpra í málin og aldrei minna þér talsmenn Hafró á að ekkert af loforðum þeirra hafi staðist.

Þá minnast fréttamenn aldrei á sams konar gagnrýni, sem birtist í erlendum sjávarútvegsblöðum, en gagnrýni á "vísindin" fer ört vaxandi. Þöggunin er algjör.

Í sjónvarpsviðtali 2001, fyrir 10 árum, hélt ég því fram að niðurskurðurinn þá myndi ekki leiða til uppbyggingar stofnsins heldur myndi hann áfram minnka. Þetta var þegar þeir týndu 600 þús. tonnunum.

Þetta viðtal, Framvinduspá JKr 2001, er hér 

Síðdegis sama dag komu þeir í stúdio Kristján Ragnarsson formaður LÍÚ og Jóhann Sigurjónsson forstjóri Hafró til þess að ræða það hvers vegna 600 þús. tonn hefðu "týnst" og hvernig horfurnar væru fram undan.

Þetta viðtal, Brostnar vonir, er hér

Bæði þessi viðtöl eru mjög athyglisverð í ljósi þess sem síðar gerðist. Ég hafði rétt fyrir mér þarna eins og sjá má af meðfylgjandi súluriti. Er ekki kominn tími til að tengja?

 

 Myndin sýnir þróun þorskaflans frá 1990. Eftir stöðugan niðurskurð í nokkur ár var skorið ærlega niður 1994 og 95 til að hressa stofninn við. Aflamarkið var aukið fram til 1999 og sögðu menn þá að friðunin væri að bera árangur. Græna súlan sýnir árið sem sjónvarpsviðtalið er tekið og ég held því fram að aflinn muni halda áfram að minnka. Það reyndist rétt, botninum var náð 2008 þegar enn var dregið úr sókn og sett 20% aflaregla. Hvernig skyldi framhaldið verða?

 

Þessar videomyndir og aðrar má finna á

http://www.youtube.com/fiskimyndir

Nýrri síðu, sem ég hef komið upp.  

"Óháða" aflareglunefndin hans Jóns Bjarnasonar

Fyrir nokkru skýrði ráðherra frá því að hann ætlaði skipa óháða nefnd til að fara yfir aflaregluna svonefndu, sem kveður á um það að taka skuli fast hlutfall, 20% af mældum þorskstofni. Jafnframt skyldi athuga hvort beita ætti á fleiri fisktegundir.


Nefndin hefur nú séð dagsins ljós skv. Mbl. í dag. Formaður hennar verður Skúli Skúlason skólastjóri á Hólum, eftirmaður Jóns Bjarnasonar, og tveir aðrir líffræðingar sem telja má óháða. Mér er ekki kunnugt um að nokkur þeirra hafi komið nálægt fiskveiðum eða stjórnun þeirra. Bið ég forláts hafi ég rangt fyrir mér, en ég hef ekkert út á tilnefningu þeirra að setja. Svo kemur snilldin:


Fulltrúar hagsmunaaðila í nefndinni eru Kristján Þórarinsson LÍÚ, Örn Pálsson LS og, haldið ykkur fast, - Jóhann Hafróforstjóri og Einar Hjörleifsson (Guttormssonar) Hafró og ICES.
Halda menn að þetta sé óháð nefnd? Kristján, Jóhann og Einar eru meðhöfundar að aflareglunni!


Þetta gengur ekki, því hvernig í ósköpunum á formaðurinn og hinir að geta staðið í frekjuhundunum Jóhanni og Einari ásamt Kristjáni Þórarinssyni? Þetta er hreinn skrípaleikur.

Meta kosti aflareglu og kvótaaukningar

Súrefnismælirinn

Ekki voru þær burðugar tillögur ríkisstjórnarinnar til hjálpar Suðurnesjamönnum. Er þetta fólk virkilega að stjórna landinu? Tillögurnar felast í því að flytja störf frá einum stað till annars. Gæsluna til Keflavíkur, útibú skuldara til Reykjaness, og byggja skal hermangarasafn á Miðnesheiði, í stjórnartíð Steingríms J. herstöðvarandstæðings!  Á sama tíma þarf að leggja af sjúkrahúsið vegna fjárskorts.

Þetta minnir mig á sanna sögu úr fiskeldinu í stóru bólunni. Fiskeldisstöðin Fjallalax í Grímsnesi var orðin útbólgin af laxaseiðum og bjó við vatns- og plássleysi. Ástæðan var sú að afurðalán voru veitt út á fjölda fiska svo menn freistuðust til að troða í stöðvarnar eins miklu og þeir gátu, burtséð frá afkomumöguleikum seiðanna. Stöðvarstjórinn sendi fyrirspurn til stjórnenda og ráðgjafa í Reykjavík, hvað hann ætti og mætti gera.

Hann fékk sendan súrefnismæli með póstinum næsta dag með þeim orðum að hann skyldi flytja fiska úr kerjum með litlu súrefni í þau ker sem mældust með meira súrefni.

Þetta endaði auðvitað á einn veg, stöðin á hausinn og bankinn tapaði afurðaláninu.

Þessum stjórnarherrum virðist fyrirmunað að láta sér detta í hug að auka fiskveiðar svo aftur megi segja um Suðurnesjamenn: "Fast þeir sóttu sjóinn".

Svo mikil er hræðslan og þjónkunin við Hafró að Steingrímur sagði um daginn, eftir að Jón B. jók þorskkvótann um 12 þús tonn, "hvað skyldi Hafró segja"?   

Kumpánarnir Árni Matt og Össur

Búið er að ráða Árna M. Mathiesen sem aðstoðarframkvæmdastjóra FAO, og heyra fiskveiðar og fiskeldi undir hann. Mun Össur utanríkisráðherra hafa mælt með Árna í stöðuna. Þetta er vægast sagt ógeðfellt en þessir kumpánar voru saman í hrunstjórninni. Ekki einungis það, þeir voru einnig helstu áróðursmeistarar í fiskeldisbólunni, sem sprakk svo með hvelli 1991 og var eins konar forleikur að stóra hruninu núna, hvort tveggja byggt á taumlausri græðgi og pólitískri spillingu.
Auk þess að vera með puttana í fyrirtækjum, sjóðum og sukki stofnuðu þeir félagarnir fiskeldisfélagið Faxalax ásamt Ólafi Skúlasyni á Laxalóni. Þetta var árið 1987.

Ólafur var þá í góðu gengi með sitt fiskeldi, sem byggt var á gömlum merg og rekið með varfærni. Þeir ráku seiðaeldisstöð í Ölfusi og kvíaeldi á regnbogasilungi í Hvalfirði og gekk þokkalega þrátt fyrir ýmis áföll vegna sjávarkulda.

Snillingarnir og sérfræðingarnir Össur og Árni lokkuðu Ólaf í samstarf og hann lagði fram fiskinn sem fór í kvíarnar en Össur og Árni varla meira en "sérþekkingu" eins og algengt var á þessum árum.
Árið 1990 fór fyrirtækið á hausinn, sérfræðingarnir löbbuðu í burt og Ólafur sat uppi með skellinn. Hann missti fyrirtækið í kjölfarið, svo og heimili sitt skömmu síðar og eiginlega allt annað. Hann býr nú á Írlandi.

Á þessum tíma starfaði ég við fiskeldistryggingar, skoðaði stöðvar, mat áættu, gerði upp þrotabú o.fl. Ég var fenginn til að meta eignir í þrotabúi Faxalax í apríl 1990. Aðkoman að fyrirtækinu var ömurleg eins og eftirfarandi glefsur úr skýrslu minni bera með sér: 

Kví nr. 1 
Kafarinn fann 4x1 m gat á botni kvíarinnar og varð ekki var við fisk. Kvíin er að öllum líkindum tóm. Eitt flothylki vantar á kvína. Hoppnet er allt meir og minna rifið og víða eru göt á samskeytum flotkraga og hoppnets. Nótin er orðin gróin. Starfsmenn sögðu að allt hefði virtist með eðlilegum hætti 24/4 þegar slátrað var úr nótinni en þegar reynt var að ná í fisk 26/4 fékkst lítið.

Kví nr. 3
Í kvínni er lax, um 1.5 kg á þyngd og lítur hann þokkalega út. Netið sjálft er gott en skel er að byrja að myndast í því og um þriggja metra breitt belti af meterslöngum þara er í yfirborði nótarinnar. Flothringur er víða rifinn frá og þarfnast viðgerðar. Ekki sáust rifur í yfirborði. Nótin er þung í sjó vegna gróðurs. Eitt flothylki vantar.

Kví nr. 4
Hér eiga að vera um 100 þúsund regnbogasilungar 0.5-1.0 kg. Flothringur er nánast allur laus og nótin hangir uppi á hoppnetinu. Hún er mjög gróin og þung og var við það að súpa í þeirri litlu öldu sem þarna var. Þessi nót hangir á bláþræði og fiskurinn getur sloppið hvenær sem er.

Allar Bridgestone kvíarnar (B1-4) hafa það sameiginlegt að flothringur er víða laus og upphengjur eru víða slitnar. Þetta veldur því að átak er ekki lengur jafnt, strengir myndast í netinu og fjöðrun er orðin lítil og ójöfn. Líklegt er að umrædd rifa stafi af slíku misvægi og eins því hve netið er orðið gamalt.

Ógnvekjandi er að sjá slíkt kæruleysi í viðhaldi á kvíunum með tilliti til þeirra verðmæta og hagsmuna sem eru í húfi. Ekki er hægt að segja að mönnum hafi ekki verið kunnugt um lélegt ástand kvíanna því í skýrslu kafara frá 23. febrúar sl. er ljót lýsing á ástandi þeirra.

Með þessa reynslu að baki má segja að Árni Matt sé vel að starfinu kominn hjá FAO. Össur, sem á þessum árum fór til Sovét að leiðbeina þeim í fiskeldi er líka reynslubolti, þó hefur hann aðeins skipt um kúrs því nú leiðbeinir hann Rússum í nýtingu á jarðvarma.....

Útflutningur á sérþekkingu? 

Hverjir verða kallaðir til? - Hagsmunaaðilarnir eina ferðina enn?

Ráðherra segist ætla að kalla til utanaðkomandi sérfræðinga til að koma að gerð frumvarps um breytingar á stjórn fiskveiða. En það þarf ekki að eins að ræða hvernig kökunni er skipt og togast á um "eignarrétt" á veiðiheimildum. Það þarf að endurskoða hugmyndafræðina um líffræðilega stjórn veiðanna, eftir 30 ára ráðsmennsku tölvukallanna.

Ég hef sent Jóni mörg orð og ábendingar en hann hefur ekki svarað mér. Ég hitti hann á fundi um daginn og spurði hann hvers vegna hann hefði aldrei hringt í mig. Hann svaraði að bragði eins og honum er lagið: "Ég er voða lítið í símanum".

Ég skrifaði smá pistil um að það væri beinlínis hættulegt að veiða svona lítið. 

Skipar vinnuhóp um sjávarútvegsmál

Hættuástand á fiskimiðunum

Krafan um að veiða meiri fisk verður sífellt háværari. En Hafró heldur fram að ofveiði ógni þorskstofninum og því verði að halda sig við það að veiða lítið, - til að geta veitt meira seinna. Þeir beita því fyrir sig að ekki megi hvika frá "langtíma markmiðum" um uppbyggingu þorskstofnsins.
Þjóðin er nú í sporum bóndans sem spyr sig hvort eigi að slátra kálfinum strax, eða vona að fólkið hans lifi til vorsins.

Ég er þeirrar skoðunar að við veiðum allt of lítið af fiski og það sé beinlínis hættulegt að auka ekki veiðarnar verulega. Þá er ég að tala um að bæta strax við 150 þús. tonnum af þorski og gefa veiðar frjálsar á ýsu og ufsa, auk fleiri tegunda. Rök mín eru þessi: Það er ekki hægt að geyma fisk í sjó og ætlast til þess að stofninn vaxi, nema fæða sé fyrir hendi, sem leyfir stækkun stofnsins.

Hvernig er svo háttað framboði fæðu? Eina aðferðin til að fá upplýsingar um það er að rannsaka vöxt fiskanna. Sé næg fæða fyrir hendi vaxa þeir vel, annars ekki. Vöxtur fiskanna er mælikvarði á fæðuskilyrðin. Ekki er hægt að mæla stærð fiskstofna, þó menn haldi það, auk þess er stofnstærð alltaf afstæð. Þúsund tonn getur verið lítill stofn í góðu árferði en 100 tonna stofn getur verið stór í lélegu árferði. Þess vegna eru upplýsingar um vöxt svona mikilvægar. Vöxturinn mikilvægasti þátturinn í fiskveiðistjórnuninni. Að ætla sér að trúa því að hægt sé að mæla stofnstærð eins og Hafró gerir er í raun fásinna. Auk þess er til lítils að vita hve stofninn er stór ef menn kunna ekki að nýta hann.

Nú gildir hin einfalda formúla að veiða beri 20% af (vitlaust) mældum stofni. Það er út í hött að vera með fastan nýtingarstuðul á fiskstofni sem lifir í síhviku umhverfi og stöðugri samkeppni. Þetta eina atriði sýnir að fiskveiðiráðgjafarnir hjá Hafró vita ekkert hvað þeir eru að gera.
Hvernig er ástandið núna? Er offramboð af fæðu sem leyfir stækkun fiskistofna. Ekkert bendir til þess, þvert á móti ríkir fæðuskortur. Lítum á örfá atriði úr síðustu ástandsskýrslu:

Þorskur: "Meðalþyngd tveggja og þriggja ára þorsks mældist hins vegar í sögulegu lágmarki".

Ýsa: "Meðalþyngdin hefur verið mjög lág á undanförnum árum og í mars 2010 var meðalþyngd svipuð og er meðalþyngd yngstu aldursflokkana hærri en undanfarin ár. Lág meðalþyngd stórra árganga sést strax við eins til tveggja ára aldur en eftir það hefur vöxtur oft verið svipaður og hjá minni árgöngum.
Undanfarin ár hefur vöxtur allra árganga í stofninum verið hægur, en ýsustofninn hefur verið mjög stór.
Stofninn minnkaði úr 300 þús 2007 í 170 þús 2010, á 3 árum".

Ufsi: "Meðalþyngd ufsa eftir aldri var mjög lág árin 2005–2008 en fór vaxandi á árinu 2009. Engu að síður var meðalþyngd 4–10 ára ufsa í afla árið 2009 5–23% lægri en meðalþyngd sömu aldurshópa árin 1980–2004. Hjá ufsa er marktækt neikvætt samband milli árgangastærðar og meðalþyngdar".

Þar höfum við það, lélegur vöxtur í öllum stofnum, og nú segja þeir að vöxtur standi í sambandi við stofnstærð! Þeir hafa löngum ekki viljað viðurkenna þetta, en það þýðir að veiða verður meira þegar vöxtur er hægur.

Ekki nóg með það, sjófuglar svelta, viðkomubrestur í flestum stofnum vegna fæðuskorts, sandsílið upp étið, lítið sem ekkert finnst af ungloðnu, sennilega upp étin líka og síldarstofninn að tærast upp úr pest.

Við þessar aðstæður er stór hættulegt að veiða lítið, það getur endað með skelfingu - horfelli.

Myndin hér sýnir hve hátt hlutfall hefur verið veitt úr þorskstofninum, skv. reiknimeisturum Hafró, frá 1955. Sjá má að veiðihlutfallið hefur löngum verið 35-45%, úr stofni, sem var í kring um 1 milljón tonn, svipað og hann er áætlaður nú. Það virðist hafa verið í ljúfasta lagi að taka 3-400 þús tonn langtímum saman. 24% aflaregla var sett 1994, græna strikið. Guli hringurinn sýnir hækkað veiðiálag, sem kom til vegna hins fræga vanmats. Þá féll fiskur reyndar úr hungri, sennileg vegna minnkaðs veiðiálags. Þetta gæti gerst aftur því núna vilja snillingarnir aðeins taka 20%! Fiskurinn er á hungurmörkum og þjóðin í kreppu.

 
Mér koma í hug orða Bjarna heitins Benediktssonar forsætisráðherra þegar honum var ráðlagt að skera niður veiðarnar: "Það gagnar lítið að friða fiskinn en drepa fólkið".

Makrílvitleysan-Eru blaðamenn að vakna?

Það birtist merkileg grein í Mogga þann 30. september s.l. Þar sagði frá því að Hafró hefði sent frá sér leiðréttingu á nýgerðu stofnmati á makríl í íslensku lögsögunni. Enginn spurði neins um forsendur fyrir þessu mati á sínum tíma, kranablaðamennskan á sínum stað.
Nú þegar Hafró sendir frá sér leiðréttingu virðist sem blaðamaður Mogga, Ágúst Ingi Jónsson, hafi farið að kynna sér málið betur og komist að því hversu gífurleg óvissa er í þessari s.k. stofnmælingu. Hann kreistir út úr Hafró upplýsingar um aðferðafræði og opinberar hvers konar svindl vísindi þetta eru sem borin eru á borð fyrir okkur.

Ég get ekki á mér setið, til að halda sagnfræðinni til haga, að birta valda kafla úr þessari ágætu Moggagrein og taka mér það Bessaleyfi að fjalla um nokkra þætti jafn óðum og þeir birtast.
Hér koma herlegheitin, glefsur úr orðréttri Moggagrein eru skáletraðar og í gæsalöppum.

"Samkvæmt endurmati á niðurstöðum á útbreiðslu makríls kemur fram að um 1,1 milljón tonna hafi verið í íslenskri lögsögu í sumar. Það er meira en nokkru sinni áður hefur verið mælt og um 450 þúsund tonnum meira en fram kom í bráðabirgðaskýrslu um sameiginlegan leiðangur Íslendinga, Norðmanna og Færeyinga fyrr í þessum mánuði".

Hér munar meira en helmingi, þeir bæta 650 þús. tonnum við fyrra mat sem var upp á 450 þús. tonn! Þetta er nú ekkert smávegis, hvernig var þetta hægt? Jú, sjáum til, mannleg mistök:

"Í tilkynningu frá Hafrannsóknastofnun segir að ástæða endurmats sé sú að eldri útreikningar hafi ekki verið bundnir við efnahagslögsögur, aðferðafræðin við útreikningana hafi verið ónákvæm og forsendur um stærð veiðarfæra skipanna ekki rétt."

Villur í forsendum
"Þorsteinn Sigurðsson, sviðsstjóri nytjastofnasviðs Hafrannsóknastofnunar, segir að nokkrar skýringar séu á þessu misræmi. Hann nefnir að vegna mannlegra mistaka hafi ákveðnar villur verið í forsendum um stærð veiðarfæranna sem unnið var með, en búið sé að leiðrétta þær."

Hér vaknar spurningin um mannleg mistök. Hvers eðlis voru þau? Hvernig er það með þorskrallið, eru mannleg mistök þar á ferðinni eða eitthvað verra? Blaðamenn hafa ekki spurt.

Bergmálsmælingar erfiðar
"Mælingar á makrílstofninum eru ýmsum vandkvæðum háðar. Í fyrsta lagi er fiskurinn ekki með sundmaga og því næst ekki endurkast með bergmálsmælingum frá makrílnum. Við bergmálsmælingar á öðrum fiskum kemur endurvarp hljóðsins að 95% frá sundmaganum. Norðmenn hafa unnið að þróun tækni til að bergmálsmæla makríl, en sú aðferð hefur ekki hlotið alþjóðlega viðurkenningu".

Ég var nýlega á ráðstefnu í Tékklandi og hlustaði þar á útskýringar Norðmannsins Olav Godø á þessum mæliaðferðum. Hann sagði að þetta væri í þróun, en erfitt væri um vik því makríll kæmi fram á mælum eins og svif, rauðáta, ljósáta og þess slags drasl.

Þá segir í Moggagreininni:

"Í öðru lagi er makríll mjög ofarlega í sjónum og yfir sumarmánuðina er hann ofar en botnstykki skipanna. Þessi staðreynd torveldar enn frekar bergmálsmælingar á makríl. Það er helst á haustin sem makríll leitar neðar í sjónum, en á þeim tíma er makríll lítið eða ekki í íslenskri lögsögu. "

Bíðum nú aðeins! Botnstykkið er 4 m undir sjó. Eru þeir að segja að makrílinn gangi aðeins í yfirborðinu. Það mætti halda það en gæta verður þess að hann sést ekki á mælum. Þess vegna gæti hann verið dýpra. Auðvitað er hann dýpra, hann eltir fæðuna sína, en hann sést ekki, svo menn halda að hann sé þar ekki. Hvílíkt!

„Þar sem bergmálsmælingar hafa ekki dugað til að fínstilla stofnmatslíkön makríls þá hefur frá árinu 1977 verið beitt eggja- eða hrognatalningu,“ segir Þorsteinn. „Í slíka leiðangra er farið þriðja hvert ár og tóku Íslendingar þátt í þeim í fyrsta skipti í ár. Leiðangrarnir stóðu frá janúar og fram í miðjan júní. Egg voru talin syðst og austast í íslensku lögsögunni í lok leiðangursins og alla leið suður í Bisqaya-flóa síðastliðinn vetur. Í eggjatalningunni eru tekin sýni með háfi úr yfirborðslögum sjávar og síðan er reiknað út miðað við fjölda eggja í hverju kasti hversu margir fiskar hrygndu það árið. Til grundvallar liggja fyrir margvíslegar upplýsingar, meðal annars úr fyrri leiðöngrum auk frjósemismælinga, þ.e. heildarfjölda hrogna í hverri hrygnu.

Þetta er nú svo mikil della að maður verður að halda um höfuðið. Hafró hætti áratuga seiðatalningum fyrir nokkrum árum vegna þess að ekkert vitlegt fékkst út úr þeim. Sennilega skynsamlegasta ákvörðun þeirra til þessa.

Nú telja þeir (og ICES) makrílhrogn frá Biskayjaflóa norður til Færeyja og reikna út stærð hrygningarstofnsins. Talningin stendur í 4-5 mánuði, janúar - maí. Ætla má að við upphaf talninga sé aðeins lítill hluti stofnsins farinn að hrygna og í lok tímabilsins hlýtur mestur hluti eggjanna að vera upp étinn og dauður!

 

 

 

Makrílegg eru talin þriðja hvert ár á skástrikaða svæðinu. Vottur af hrognum fannst þar sem krossarnir eru, árið 2002.

 

 

 

 

 

Þessir menn eru geggjaðir. Munu þeir nú fara að telja þorskhrogn við Ísland til að mæla hrygningarstofninn? Þetta eru kollegar þeirra að reyna í írska hafinu við aðhlátur allra. Þar er búið að vera veiðibann á þorsk í 10 ár, án annars árangurs en að stofninn mælist sífellt minni og enginn þorskafli fæst. 

"Á bak við útreikningana er gríðarlegt magn af sýnum og upplýsingum og þetta er sú aðferð sem ICES notar til að meta stærð makrílstofnsins ásamt upplýsingum um aldursdreifingu og afla."

Einn lærimeistari minn sagði við mig á námsárunum: "Ef þú veist ekki hvað þú ert að gera taktu þá bara nógu mikið af sýnum".

Stöðluð tog í stöðluð troll
„Okkar aðferð við útreikninga á útbreiðslu makríls og magni í íslensku lögsögunni byggist á því að taka stöðluð tog í eins stöðluð troll og hægt er,“ segir Þorsteinn.

Stöðluð tog, - hm, ég hef oft spurt þegar þetta er sagt: Hvers vegna byrjuðuð þið ekki með fötu?

„Út frá toglengd og flatarmáli hvers togs er hægt að reikna út hversu mörg tonnin eru. Auðvitað eru víð óvissumörk í þessum mælingum sem og forsendunum, en þessi aðferð er ekki ósvipuð þeim sem Alþjóðahafrannsóknaráðið notar til að mæla karfa. Þó svo að hann sé með sundmaga stendur hann mjög djúpt og að auki er erfitt að greina merkin frá honum frá merkjum sem berast frá fisktegundum í miðsjávarlögum, tegundum eins og laxsíldum, slóansgelgju og öðrum miðsjávartegundum fiska,“ segir Þorsteinn.

Þetta er sá sami Þorsteinn sem kom úr leiðangri sunnan af Reykjaneshrygg fyrir 5-6 árum og sagði að úthafskarfastofninn væri hruninn, vinsælt orð hjá þeim hjá Hafró. Veiðin hélst hins vegar svipuð á eftir, Þorsteinn sá ekki karfann á mælunum sínum. Nú er hann e.t.v. reynslunni ríkari.

Þess er að geta að fiskur er ekki jafn dreifður og að ætla sér að reikna út fjöldann út frá tilviljanakenndum togum er barnaskapur. Það væri ekki hægt að telja fjölda járnsmiða í Elliðaárdal með þessari aðferð.

Við þetta er að bæta að það er aðferðafræðileg mjög erfitt að magnmæla svifdýr, og botndýr, í litlu stöðuvatni.

En hafið er engin heiðatjörn, - eða þannig.

Lítil hætta ofveiði á rækju, sem á ekki að vera til

Þetta er nú lítið vandamál. Ef svona lítið er um rækju þá hlýtur að vera erfitt að ná einhverjum afla. Varla er það ofveiði, - en ef vel veiðist, þá hefur stofnmat Hafró verið rangt.
Þeir voru rétt að biðjast afsökunar á því að stofnmat makríls í lögsögunni væri meira en helmingi of lágt!
Er mat þeirra á rækju eitthvað skárra?

,,Þetta er svartur blettur"