Loksins tóku þeir hjá Hafró sönsum og drógu úr smáfiskafriðun - eitt hænufet í rétta átt

Skyndilokanir hafa tíðkast í áratugi eða allt síðan við fengum yfirráð yfir allri landhelginni. Miðað var við að friða skyldi 3 ára fisk og var viðmiðið við 55cm í þorski. Svæðum var lokað ef fjöldi fiska í afla undir 55 cm náðu 25%. Oft hefur þessi smáfiskaverndun verið gagnrýnd m.a. vegna þess að sums staðar gat smáfiskur undir 55 cm verið allt að 8 ára gamall. Auk þess voru færð rök fyrir því að rangt væri að skekkja stofnformið með því að veiða ofan af eins og sagt er, hlífa þeim smáa en veiða þann stóra. En Hafró þrjóskaðist alltaf við þótt þeir hafi aldrei gert neina úttekt á gagnsemi skyndilokana eða smáfiskafriðunar. Nú hefur viðmiðunarmörkunum verið breytt svo nú þarf að hlutfall 55 cm þorsks að vera 50% eða meira til þess að það sé lokað, við það hefur dregið mjög úr þessum lokunum. En nú hefur kaleikurinn verið tekinn af Hafró og færður til Fiskistofu. Hafró er sumsé ekki lengur stjórnvald. Samtímis missa þeir stóran spón úr aski sínum; Fiskifræðingar á stofnuninni hafa fengið greitt fyrir að standa vakt allan sólarhringinn í um 40 ár. Að mínu mati hefur það verið launaspursmál að viðhalda þessu kerfi því það gefur aura í lommen hjá sérfræðingnum á vakt hverju sinni. Hér er tilvitnun í frétt um flutning skyndilokana milli stofnana:

"Hafrannsóknastofnun hafa staðið vaktir undanfarin ár og sett á skyndilokanir í kjölfar mælinga Fiskistofu og Landhelgisgæslu. Talsverðar sveiflur hafa verið í fjölda skyndilokana frá upphafi en flestar voru þær árið 2012 eða 188. Skyndilokunum fækkaði mikið á síðasta ári og það sem af er þessu ári vegna breytinga á viðmiðunarmörkum sem gerð var 2019. Frá upphafi hefur Hafrannsóknastofnun sett á um 3900 skyndilokanir, meirihluta til verndunar smáþorsks og flestar á línuveiðar."

"Þrátt fyrir að skyndilokanir hafi verið veigamikill þáttur í stjórnkerfi fiskveiða á Íslandsmiðum í áratugi, þá er fremur lítið um rannsóknir á áhrifum þeirra aðgerða. Nýverið kom hinsvegar út ritrýnd grein um áhrif skyndilokana við að hindra veiðar á smáfiski (Woods o.fél. 2018). Helsta niðurstaða greinarinnar er að skyndilokanir séu gagnlegar til verndar smáfiski þegar veiðihlutfall er hátt. Hinsvegar þegar veiðihlutfall er hóflegt, líkt og nú er á flestum bolfiskstofnum, hafa skyndilokanir takmarkað gildi. Meðal annars í því ljósi lagði Hafrannsóknastofnun til hækkun á viðmiðunarmörkum árið 2017 í tillögu til starfshóps um faglega heildarendurskoðun á regluverki varðandi notkun veiðarfæra, veiðisvæði og verndunarsvæði á Íslandsmiðum um breytingu á viðmiðunarmörkum."

Þeir hafa m.ö.o. aldrei gert neinar rannsóknir á þessum róttæku aðgerðum sjálfir.

Árið 2001, á tíma sem þorskurinn var að éta sig út á gaddinn vegna vanveiði, vildi Árni M. Mathiesen ekki hlusta á sjómennina, eins og sagði í Mogga:

"TÖLUVERT hefur verið um skyndilokanir vegna smáfisks á helstu togslóðum fyrir Vestfjörðum, Norðurlandi og Austfjörðum á undanförnum mánuðum. Togaraskipstjórar hafa mótmælt lokununum og segja þær gera skipum nær ókleift að stunda veiðar. Árni M. Mathiesen sjávarútvegsráðherra segir sterka þorskárganga á undanförnum árum gefa vonir um góða veiði á komandi árum en um leið verði að tryggja að árgangarnir skili sterkum hrygningarstofni."

Rök hans voru ótrúlega þvælin:

Árni segir aukna smáfiskagengd flókið en um leið jákvætt vandamál að eiga við. Þorskárgangurinn frá árinu 1997 sé greinilega mjög sterkur en hinsvegar sé ekki vitað hve sterkur hann er fyrr en hann kemur inn í veiðina. "Vandinn felst í því við verðum vitaskuld að halda áfram veiðum þó þessi sterki árgangur sé að koma inn í veiðina. Það er hins vegar minna af stærri fiski á veiðislóðinni en meira af smáfiski en oft áður. Það er því erfitt að veiða stærri fiskinn en forðast um leið að veiða þann smærri. Jafnvel þar sem smáfiskurinn er blandaður við stærri fiskinn er kjörhæfni veiðarfæranna ekki nægilega þekkt. Við höfum fram til þessa beitt þeirri aðferð við verndun smáfisks að loka veiðisvæðum, líkt og gert hefur verið að undanförnu. Það leiðir skiljanlega til erfiðleika og aukins kostnaðar við veiðarnar. Við höfum reynt að útfæra þessar lokanir á skynsamlegan hátt, til dæmis með því gera aðferðirnar staðlaðari og hafa meira samræmi milli þess sem einstakir eftirlitsmenn eru að gera á miðunum.

Þess má geta að á þessum árum vorum við í tómu tjóni, þorskaflinn rétt skreið yfir 200 þús. tonn og það komu engir sterkir árgangar inn í veiðina, þeir urðu hungurvofunni og sjálfátinu að bráð.

En nú hefur þetta stjórnvald verið flutt frá Hafró en enn þarf að hlíta ráðgjöf þeirra í þessu efni eins og fleiru. Minna má á að enn er í gildi lúðufriðun, þar sem sleppa (henda) skal allri lífvænlegri lúðu, en sé henni landað rennur 80% í AVS rannsóknasjóðinn. Það er því ekki hvati sjá sjómönnum að landa lúðu. En íslenskir sjómenn eru þannig gerðir að þeir henda ekki ætum fiski og landa því lúðunni í skjóli nætur og koma henni í lóg til vina og vandamanna, sem eru farnir að fóðra ketti sína á lúðu. Þessi lúðufriðun er að mínu mati algjör fíflagangur vegna þess að lúða veiðist sem meðafli og hefur alltaf gert. Mig grunar að framhald þessarar vitleysu sé tekjutengdur, lönduð lúða gefur peninga í kassann og togarasjómenn henda ekki stórlúðu, landa henni en fá ekki nema 20% af verðinu, afgangurinn fer til Hafró eins og þeir segja.

Er virkilega enginn sem þorir að taka á svona vitleysu?

 

 

 

Athugasemdir

[Guðjón E. Hreinberg, 13.8.2020 kl. 22:22]

Svo mikilvægt að vita að þú stendur þessa vakt meðan þjóðin rær á dimman dal.