Makrílviðræður - þversum Íslendingar skildir eftir

Makrílviðræðurnar slitnuðu vegna þess að Íslendingar stóðu fast á að veiða skyldi eftir vísindalegri ráðgjöf. Ráðherrann SIJ vildi ríghalda í "vísindaráðgjöf" ICES, sem ekki var vísindalegri en svo að afli síðustu þriggja ára var lagður saman og deilt í með þremur. Sá afli var um 50% meiri en ráðgjöf ICES öll árin en samt stækkaði stofninn, nokkuð sem sýnir að ráðgjöfin hafði verið snar vitlaus. Stofninn er nú talinn helmingi stærri en áður var talið. ICES hefur viðurkennt vitleysuna og nú sitja menn þar sveittir við að undirbúa nýja veiðiráðgjöf, sem væntanleg er í maí. Í ljósi þessa má velta fyrir sér hvers vegna ráðherra hélt svona fast í veiða miklu minna en hin ríkin kröfðust.

Sú skoðun hefur heyrst að auknar veiðar úr stofninum yrðu til þess að minnka líkur á göngu hans á Íslandsmið. En þá má spyrja, inni í samningsdrögunum var að allir mættu veiða hjá öllum, a.m.k. að hluta til, þannig að ekki hefði afli tapast vegna þess að makríll gengi ekki lengur í íslenska landhelgi. Hvað lá þá að baki? Hræðsla við verðlækkun? Er í uppsiglingu bann ESB á Rússa, sem vísar á enn frekari verðlækkun? Framkvæmdastjóri LÍÚ var í samninganefndinni, etv. eru það hagsmunir þeirra að ekki sé veitt meira. Spyr sá sem ekki veit. 

Miklar deilur um stærð stofnsins

Deilur eru um stærð stofnsins innan ICES. Takast þar á tvö sjónarmið, þeirra sem vilja nota aflatölur síðustu áratuga við stofnmatið, og hinna sem vilja nota stofnmælingar sem eru óháðar afla. Að sögn norska fiskifræðingsins Leif Nöttestad eru allar aflatölur fyrir 2005 hrein della. Sé della sett inn í stofnlíkan verður útkoman della. Talið er að aflinn fyrir 2005 hafi verið 2-4 sinnum meiri en gefið var upp. Stofnmat byggt á slíkum aflatölum er því tvöfalt til ferfalt vanmat. Þess vegna verði að byggja stofnmat á mælingum, sem eru óháðar lönduðum afla og nefnir hann þar merkingar og togveiðirall og jafnvel hinar umdeildu hrognatalningar. 

Ekki má svo gleyma þeim mælikvarða sem Jens Christian Holst notaði þegar hann sagði að veiða þyrfti 10 milljónir tonna af uppsjávarfiski - strax. Hann sagði að hafið milli Íslands og Noregs væri ofbeitt, átan væri niður étin og síldarstofninn væri að horfalla. Makríllinn er sunnar en síldin á veturna en veður upp allt Norskahafið og keppir við síldina, auk þess sem hann veður yfir til Íslands og keppir þar við síld og sandsíli. 

Með því að fylgjast með átumagni og stærðardreifingu átu jafnframt því að fylgjast með holdafari og einstaklingsvexti uppsjávarfiska fæst óbein mæling á stofnstærð, þ.e. hvort stofn sé stór eða lítill í hlutfalli við fæðuframboðið. Sé lítið æti og fiskur horaður eins og nú er þarf að veiða meira, óháð því hvað tölulegar mælingar (stofnstærð í tonnum) sýna.

Athugasemdir

[Kristinn Pétursson, 25.3.2014 kl. 21:29]

Niðurlag Jóns er þetta - (endurtekið):

 "Með því að fylgjast með átumagni og stærðardreifingu átu jafnframt því að fylgjast með holdafari og einstaklingsvexti uppsjávarfiska fæst óbein mæling á stofnstærð, þ.e. hvort stofn sé stór eða lítill í hlutfalli við fæðuframboðið. Sé lítið æti og fiskur horaður eins og nú er þarf að veiða meira, óháð því hvað tölulegar mælingar (stofnstærð í tonnum) sýna"

Þetta er hinn líffræðilegi kjarni málsins um afrakstursgetu fiskistofna - í stað þess að nýta úrelta tölfræðiformúlu eða "hrognatalningu",  en hvorugt tekur ekkert tillit til líffræðilegra grundvallaratriða eins og fæðuframboðs og vaxtarhraða fiskistofna - eftir aldri.

Það þætti gáfulegt að nota svona delluformúlur í Sómalíu - "friða fólkið til að byggja upp stofninn" - vitandi það að það fæðuna til að "byggja upp fólkið"   - fæðuna vantar...

Vonandi kemur loksins að því að það verði hægt að ræða þessi málefni - án fordóma. 

Hvernig á að borga skuldasúpuna og bæta lífskjör - ef ekki má auka fiskveiðar?  

[Kristinn Pétursson, 25.3.2014 kl. 21:43]

Hér er mynd af því hvað átt er við. Átan minnkar með stækkandi stofnstærðum. Af einhverri ástæðu nær myndin bara til 2011 ...  skulda Hafró okkur ekki "uppfærslu" til 2013 ?

 

[Kristinn Pétursson, 25.3.2014 kl. 21:47]

Textinn undir myndinn er villandi. "Um áhrif hækkandi sjávarhita..."  Sjávarhiti hefur tæplega náð meðalhita áranna 1924-1960 svo þessi texti er villandi.  Réttur texti undir myndinn ætti að vera. "Hugsanleg áhrif vanveiði á átumagn og fæðumöguleika nytjastofna"

[Jón Kristjánsson, 25.3.2014 kl. 21:56]

Kristinn. Já þeir skulda uppfærslu á myndinni. Úr henni má lesa að hrygningarstofn makríls, sem er stærsti hluti stofnsins, sé um 3 milljónir tonna. Nú halda menn að stofninn sé nær 10 milljónum tonna. Þá á kolmunnastofninn hafa stækkað mikið skv. "vísindalegu" mati. Stofnmælingar eru mest steypa og á ekki að notast við þær, heldur hina nálgunina um óbeina stofnstærð. 

[Arnór Baldvinsson, 25.3.2014 kl. 23:17]

Er ekki staðreyndin einfaldlega sú að þessir svokölluðu fiskifræðingar eru búnir að reikna sig kex ruglaða með líkönum sem enga stoð eiga í veruleikanum? Ég hef ekki séð neitt vitrænt koma frá þessum sérfræðingum undanfarin 30+ ár. Það er allt frá "veiða meira svo stofnarnir stækki" yfir í "veiða minna svo stofnarnir stækki" Hver á að taka mark á svona rugli?

Kveðja

[Ómar Bjarki Kristjánsson, 26.3.2014 kl. 02:08]

Það kemur ný ráðgjöf frá ICES í apríl/maí. Byggð á endurbættum líkönum.

Það skynsamlegasta varðandi samningsafstöðu Ísland, væri að reyna að ná fram veiðiheimildum í Norskum eða ESB sjó.

Vegna þess að ólíklegt er að markríll haldi áfram að ganga hingað upp í svo miklum mæli.

Ísland virðist hinsvegar hafa veðjað á það. þ.e. að staðan verði bara svona. Að makríll gangi í talsverðum mæli hingað upp og jafnvel inní grænlenskan sjó.

Færeyski ráðherrann sagði einfaldlega, að Ísland hefði talið sig betur sett þannig. þ.e.a.s. að betra væri að veiða einhliða úr íslenskum og grænlenskum sjó heldur en að semja.

Lítur soldið út sem þetta hangi saman við fleira sem tengist Íslandi í sjávarútvegi. Td. hafa nojarar ekki verið ánægðir með meðferðina sem þeir fá varðandi loðnuveiðiheimildir í íslenskum sjó. Telja að að Ísland mismuni þeim. Þá hefur allt slíkt áhrif.

Þ.e. að þá verða Nojarar ólíklegri til að veita íslandi verulegar veiðiheimildir á makríl í norskum sjó o.s.frv.

Maður sér líka á skoskum ráðamönnum, að þeir eru lítt hrifnir af framferði íslands í kolmunnamálum langt aftur í tímann. Segja oft að Ísland hafi rústað kolmunnastofninum og þeir séu að leika sama leikinn með makrílinn. (sem er að mörgu leiti rétt.)

Það vekur auðvitað athygli hve færeyingar fengu miklar heimildir í Norskum og ESB sjó eða Skoskum sjó. En þá ber til þess að líta að talsvert um gagnkvæmar veiðiheimildir milli þessara aðila fyrir utan makrílinn.

Málið er sennilegast, að Ísland verður að tóna sig aðeins niður í kröfunum. Gera sennilegast allt of miklar kröfur.