Makrílvitleysan-Eru blaðamenn að vakna?

Það birtist merkileg grein í Mogga þann 30. september s.l. Þar sagði frá því að Hafró hefði sent frá sér leiðréttingu á nýgerðu stofnmati á makríl í íslensku lögsögunni. Enginn spurði neins um forsendur fyrir þessu mati á sínum tíma, kranablaðamennskan á sínum stað.
Nú þegar Hafró sendir frá sér leiðréttingu virðist sem blaðamaður Mogga, Ágúst Ingi Jónsson, hafi farið að kynna sér málið betur og komist að því hversu gífurleg óvissa er í þessari s.k. stofnmælingu. Hann kreistir út úr Hafró upplýsingar um aðferðafræði og opinberar hvers konar svindl vísindi þetta eru sem borin eru á borð fyrir okkur.

Ég get ekki á mér setið, til að halda sagnfræðinni til haga, að birta valda kafla úr þessari ágætu Moggagrein og taka mér það Bessaleyfi að fjalla um nokkra þætti jafn óðum og þeir birtast.
Hér koma herlegheitin, glefsur úr orðréttri Moggagrein eru skáletraðar og í gæsalöppum.

"Samkvæmt endurmati á niðurstöðum á útbreiðslu makríls kemur fram að um 1,1 milljón tonna hafi verið í íslenskri lögsögu í sumar. Það er meira en nokkru sinni áður hefur verið mælt og um 450 þúsund tonnum meira en fram kom í bráðabirgðaskýrslu um sameiginlegan leiðangur Íslendinga, Norðmanna og Færeyinga fyrr í þessum mánuði".

Hér munar meira en helmingi, þeir bæta 650 þús. tonnum við fyrra mat sem var upp á 450 þús. tonn! Þetta er nú ekkert smávegis, hvernig var þetta hægt? Jú, sjáum til, mannleg mistök:

"Í tilkynningu frá Hafrannsóknastofnun segir að ástæða endurmats sé sú að eldri útreikningar hafi ekki verið bundnir við efnahagslögsögur, aðferðafræðin við útreikningana hafi verið ónákvæm og forsendur um stærð veiðarfæra skipanna ekki rétt."

Villur í forsendum
"Þorsteinn Sigurðsson, sviðsstjóri nytjastofnasviðs Hafrannsóknastofnunar, segir að nokkrar skýringar séu á þessu misræmi. Hann nefnir að vegna mannlegra mistaka hafi ákveðnar villur verið í forsendum um stærð veiðarfæranna sem unnið var með, en búið sé að leiðrétta þær."

Hér vaknar spurningin um mannleg mistök. Hvers eðlis voru þau? Hvernig er það með þorskrallið, eru mannleg mistök þar á ferðinni eða eitthvað verra? Blaðamenn hafa ekki spurt.

Bergmálsmælingar erfiðar
"Mælingar á makrílstofninum eru ýmsum vandkvæðum háðar. Í fyrsta lagi er fiskurinn ekki með sundmaga og því næst ekki endurkast með bergmálsmælingum frá makrílnum. Við bergmálsmælingar á öðrum fiskum kemur endurvarp hljóðsins að 95% frá sundmaganum. Norðmenn hafa unnið að þróun tækni til að bergmálsmæla makríl, en sú aðferð hefur ekki hlotið alþjóðlega viðurkenningu".

Ég var nýlega á ráðstefnu í Tékklandi og hlustaði þar á útskýringar Norðmannsins Olav Godø á þessum mæliaðferðum. Hann sagði að þetta væri í þróun, en erfitt væri um vik því makríll kæmi fram á mælum eins og svif, rauðáta, ljósáta og þess slags drasl.

Þá segir í Moggagreininni:

"Í öðru lagi er makríll mjög ofarlega í sjónum og yfir sumarmánuðina er hann ofar en botnstykki skipanna. Þessi staðreynd torveldar enn frekar bergmálsmælingar á makríl. Það er helst á haustin sem makríll leitar neðar í sjónum, en á þeim tíma er makríll lítið eða ekki í íslenskri lögsögu. "

Bíðum nú aðeins! Botnstykkið er 4 m undir sjó. Eru þeir að segja að makrílinn gangi aðeins í yfirborðinu. Það mætti halda það en gæta verður þess að hann sést ekki á mælum. Þess vegna gæti hann verið dýpra. Auðvitað er hann dýpra, hann eltir fæðuna sína, en hann sést ekki, svo menn halda að hann sé þar ekki. Hvílíkt!

„Þar sem bergmálsmælingar hafa ekki dugað til að fínstilla stofnmatslíkön makríls þá hefur frá árinu 1977 verið beitt eggja- eða hrognatalningu,“ segir Þorsteinn. „Í slíka leiðangra er farið þriðja hvert ár og tóku Íslendingar þátt í þeim í fyrsta skipti í ár. Leiðangrarnir stóðu frá janúar og fram í miðjan júní. Egg voru talin syðst og austast í íslensku lögsögunni í lok leiðangursins og alla leið suður í Bisqaya-flóa síðastliðinn vetur. Í eggjatalningunni eru tekin sýni með háfi úr yfirborðslögum sjávar og síðan er reiknað út miðað við fjölda eggja í hverju kasti hversu margir fiskar hrygndu það árið. Til grundvallar liggja fyrir margvíslegar upplýsingar, meðal annars úr fyrri leiðöngrum auk frjósemismælinga, þ.e. heildarfjölda hrogna í hverri hrygnu.

Þetta er nú svo mikil della að maður verður að halda um höfuðið. Hafró hætti áratuga seiðatalningum fyrir nokkrum árum vegna þess að ekkert vitlegt fékkst út úr þeim. Sennilega skynsamlegasta ákvörðun þeirra til þessa.

Nú telja þeir (og ICES) makrílhrogn frá Biskayjaflóa norður til Færeyja og reikna út stærð hrygningarstofnsins. Talningin stendur í 4-5 mánuði, janúar - maí. Ætla má að við upphaf talninga sé aðeins lítill hluti stofnsins farinn að hrygna og í lok tímabilsins hlýtur mestur hluti eggjanna að vera upp étinn og dauður!

 

 

 

Makrílegg eru talin þriðja hvert ár á skástrikaða svæðinu. Vottur af hrognum fannst þar sem krossarnir eru, árið 2002.

 

 

 

 

 

Þessir menn eru geggjaðir. Munu þeir nú fara að telja þorskhrogn við Ísland til að mæla hrygningarstofninn? Þetta eru kollegar þeirra að reyna í írska hafinu við aðhlátur allra. Þar er búið að vera veiðibann á þorsk í 10 ár, án annars árangurs en að stofninn mælist sífellt minni og enginn þorskafli fæst. 

"Á bak við útreikningana er gríðarlegt magn af sýnum og upplýsingum og þetta er sú aðferð sem ICES notar til að meta stærð makrílstofnsins ásamt upplýsingum um aldursdreifingu og afla."

Einn lærimeistari minn sagði við mig á námsárunum: "Ef þú veist ekki hvað þú ert að gera taktu þá bara nógu mikið af sýnum".

Stöðluð tog í stöðluð troll
„Okkar aðferð við útreikninga á útbreiðslu makríls og magni í íslensku lögsögunni byggist á því að taka stöðluð tog í eins stöðluð troll og hægt er,“ segir Þorsteinn.

Stöðluð tog, - hm, ég hef oft spurt þegar þetta er sagt: Hvers vegna byrjuðuð þið ekki með fötu?

„Út frá toglengd og flatarmáli hvers togs er hægt að reikna út hversu mörg tonnin eru. Auðvitað eru víð óvissumörk í þessum mælingum sem og forsendunum, en þessi aðferð er ekki ósvipuð þeim sem Alþjóðahafrannsóknaráðið notar til að mæla karfa. Þó svo að hann sé með sundmaga stendur hann mjög djúpt og að auki er erfitt að greina merkin frá honum frá merkjum sem berast frá fisktegundum í miðsjávarlögum, tegundum eins og laxsíldum, slóansgelgju og öðrum miðsjávartegundum fiska,“ segir Þorsteinn.

Þetta er sá sami Þorsteinn sem kom úr leiðangri sunnan af Reykjaneshrygg fyrir 5-6 árum og sagði að úthafskarfastofninn væri hruninn, vinsælt orð hjá þeim hjá Hafró. Veiðin hélst hins vegar svipuð á eftir, Þorsteinn sá ekki karfann á mælunum sínum. Nú er hann e.t.v. reynslunni ríkari.

Þess er að geta að fiskur er ekki jafn dreifður og að ætla sér að reikna út fjöldann út frá tilviljanakenndum togum er barnaskapur. Það væri ekki hægt að telja fjölda járnsmiða í Elliðaárdal með þessari aðferð.

Við þetta er að bæta að það er aðferðafræðileg mjög erfitt að magnmæla svifdýr, og botndýr, í litlu stöðuvatni.

En hafið er engin heiðatjörn, - eða þannig.

Athugasemdir

[Níels A. Ársælsson., 2.10.2010 kl. 18:37]

Flott grein eins og alltaf.

Takk fyrir mig.

[Jón Kristjánsson, 2.10.2010 kl. 19:03]

Takk Nilli

Ég býst við að þú hafir séð snurvoðaveiarnar af litla togaranum. Ef ekki þá eru þær hér:

http://www.youtube.com/watch?v=_ClAd8r_Qng

http://www.youtube.com/watch?v=-OfU0CjMmL0

Kveðja,

Jón 

[Níels A. Ársælsson., 2.10.2010 kl. 19:17]

Sæll Jón.

Jú ég var búinn að skoða myndböndin.

Þetta er snild.

[Árni Gunnarsson, 2.10.2010 kl. 21:31]

Snilldargrein! Og snurvoðartogarinn á Elliðavatninu gæti verið stuttmynd ársins.

[Níels A. Ársælsson., 3.10.2010 kl. 11:31]

Góðan daginn Jón.

Er þetta allt að koma ?

http://mbl.is/mm/frettir/innlent/2010/10/03/bjarna_saemundssyni_verdur_lagt/

[Jón Kristjánsson, 3.10.2010 kl. 17:39]

Þetta þokast Nilli, en með því að loka Fiskistofu hefði sparast milljarður, auk óþægindanna. Það ætti reyndar að leggja báðum skipunum því sagt hefur verið: 

"Það versta sem fiskifræðingum var gefið voru rannsóknaskip, þá slitnuðu þeir úr tengslum við sjómenn"

Það gekk betur þegar Bjarni Sæm, sjálfur, sat á lúgunni á Agli Skalla með smásjána í klofinu. Ég hugsa bara að hann klappi núna. 

[Haraldur Baldursson, 3.10.2010 kl. 18:00]

Í tilfelli Hafró verða "mannleg mistök" að mannlegum harmleik. Þetta eru einhverjir minnst nákvæmu vísindaniðurstöður síðan Gullgerðamenn voru og hétu á miðöldum...nema það hefði engin meðalgreindur konungur sleppt þessari framsetningu við aftöku.

[L.i.ú., 3.10.2010 kl. 22:21]

Sæll nafni.

Fín grein hjá þér. Þetta er með ólíkindum vitleysishátturinn hjá Hafró. Og þeir bera alltaf fyrir sig að þetta sé "viðurkennt" af ICES. Haraldur nefnir gullgerðarmennina blessuðu og ég spyr hver er munurinn á því að reyna að búa til þorsk úr engu og að búa til gull úr einhverju allt öðru? Því miður sér ekki fyrir endann á þessu þrátt fyrir að mennirnir verði uppvísir að svona fíflagangi.

[Valmundur Valmundsson, 4.10.2010 kl. 15:24]

Alkemistar, hafrókallarnir.

[Sigmar Þór Sveinbjörnsson, 7.10.2010 kl. 18:14]

Heill og sæll Jón. Þetta er góð og athyglisverð grein hjá þér, og maður er undrandi eftir lestur hennar á  vinnubrögðum þessara sprenglærðu manna. Takk fyrir þessi skrif.

Kær kveðja

[Runar Karvel Gudmundsson (IP-tala skráð) 8.10.2010 kl. 20:24]

Sælir strákar.

 Lítið á Barentshafið.... ICES sagði að Þorskstofninn væri hruninn og lagði til veiðibanns... 16% aukning verður á heildarkvótanum í þorski árið 2011 og verður þá yfir 700.000.- tonn og þetta er að gerast bara mjög stutt eftir að Noregur og Rússland sagði ICES að éta það sem úti frýsi og gerði sínar eigin stofnmælingar!

Ef Ísland á að lifa af þessa helför ICES og Hafró þarf að leggja niður stofnunina Hafró eins og hún leggur sig!