Of mikil hrygning í Leirvogsá veldur minnkun á framleiðslu laxaseiða

Nokkrum sinnum hefur lax verið fluttur upp fyrir Tröllafoss, sem er ófiskgengur, í þeim tilgangi að auka seiðaframleiðslu árinnar. Árangur þessa hefur ekki verið rannsakaður en ljóst er að hryging hefur tekist og hefur það verið staðfest með rafveiðum. Sl. 5 ár hefur hafa verið gerðar rannsóknir á afkomu og vexti seiða ofan við Tröllafoss, en þar er hrygningarstofn þekktur, mældur í fjölda hrygna á hvern kílómeter. Botngerð árinnar er mjög svipuð ofan og neðan við Tröllafoss og því má segja að þarna sé verið að bera saman áhrif stærðar hrygningarstofns, fjölda hrogna, á seiðaframleiðslu árinnar. Leirvogsá er fiskgeng um 11 km að Tröllafossi. Þar kemst enginn fiskur upp en þar fyrir ofan er áin um 3 km löng upp að Leirvogsvatni. Til þess að fullnýta svæðið hefur verið sleppt nokkrum laxapörum, sem svarar til 2-4 hrygna á kílómeter árinnar. Neðan við Tröllafoss hrygna allir aðrir laxar og þar hrygna fimm til tíu sinni fleiri hrygnur á hvern kílómeter. Hrygning laxa á ófiskgenga hluta árinnar hefur tekist mjög vel á undanförnum árum, en flutningur laxa á svæðið hefur ekki verið árviss. Fyrir nokkrum dögum kannaði ég árangur hrygningar aðfluttra laxa frá sl. hausti. Kom í ljós að áin var vel setin seiðum, sem voru stór og mjög vel haldin. Meðallengd þeirra var um 6 cm, en neðan við Tröllafoss var meðallengd jafn gamlla seiða aðeins 3,5 cm. 6 cm seiði eru 4 til 5 sinnum þyngri er 3-4 cm seiði. Skýringin á þessum feiknarlega mismun í vexti er að hrygning neðan við Tröllafoss er allt of mikil. Áin er ofsetin smáseiðum og virðist öll fæða vera upp étin um miðjan ágúst, því eftir það stækka þau ekki og eru reyndar jafn stór í maí ári síðar.

 

Í ljósi þessarar reynslu hefur veiðifyrirkomulagi verið breytt þannig að ekki er skylda að sleppa fiski og leyft er nú að veiða á maðk. Veiðin nú er orðin sú mesta frá 2015, tæplega 500 fiskar eru komnir á land, og þá meina ég - Á LAND.

 

Það var sumarið 2017 sem teknar voru upp nýjar veiðireglur, eingöngu veitt á flugu og öllum laxi sleppt. Árangurinn var skelfilegur, einungis veiddust 117 laxar. Stór hluti árinnar verður aðeins veiddur með maðki og við þessar breytingar hurfu "gömlu" veiðimennirnir úr ánni.

 

 

 

 

 

Hér má sjá að fjöldi seiða sem klekst, 0+, hefur aukist mikið en jafnframt hefur vöxtur seiða farið minnkandi síðustu ár. Sumargömul seiði eru alltaf um 4 cm löng en aðeins farið smækkandi síðustu ár.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Jafngömul seiði, klakin sl. vor. Þau sem ólust upp ofan við Tröllsfoss, þar sem hrygningarstofn er hæfilegur, eru 5 sinnum þyngri en þau sem ólust upp neðan við fossinn þar sem hrygningin var 5-10 sinnum meiri. Of mikil hrygning dregur úr vexti seiða og þar með framleiðslu árinnar.

 

Þessar niðurstöður eru reyndar í samræmi við niðurstöður rannsókna, sem við Tumi Tómasson birtum í bændablaðinu Frey 1981 til að skýra sveiflur í laxagengd á NA- landi en þær bentu einnig til þess að heppileg ásetning væri um þrjár hrygnur á kílómeter.

 

Það má ljóst vera að sleppingar á veiddum fiski gera illt verra, gagnstætt því sem áhangendur þess halda fram.