Færeyskir fiskifræðingar missa af lestinni -einu sinni enn

Birt í jólablaði Brimfaxa, tímariti Landssambands smábátaeigenda 2. tbl 2019

Það hefur verið- landburður af þorski og ýsu í Færeyjum sl 2 ár, en heildaraflinn er ekki mikill vegna þess að flotinn hefur minnkað um helming sl. 10 ár og fiskidögum fækkað úr 40 þús. í 16 þús. Þessa dagana er ástandið við Færeyjar í hæsta máta óvenjulegt og ótrúlegt.

Með haustinu fór mikið af þorski að ganga inn á grunnslóðina, inn í firðina og upp að bryggjum til að leita að mat. Stór torfa af grindhoruðum þorski var mynduð við bryggjuna í Sörvogi og bátar fylltu sig í höfninni í Vestmanna. Gömul hjón fóru út á árabát í Kollafirði og fylltu bátinn af þokkalegum fiski en í maga hans var smáfiskur öldósir og rottur.

En krókabátarnir undir 15 tonnum eru búnir með dagana sína og liggja bundnir við bryggju, fram á næsta ár, fari svo fram sem horfir.

Þetta á sér nokkra forsögu: Fyrst má telja að ég flutti erindi á ráðstefnu í Runavík í Færeyjum haustið 2016 og rakti þá m.a. hvernig þorskurinn hefði fallið úr hungri vegna vanveiði frá árinu 2003. Þá hélt yfirsérfræðingurinn á Fiskirannsóknastofunni því fram að þorskstofninn við Færeyjar hefði aldrei í sögunni verið minni en einmitt þetta ráðstefnuhaust.

Í júni 2017 þegar ráðgjöfin kom frá sérfræðingunum um veiðar 2018 höfðu línu- og færabátar verið í mokfiski í lengri tíma. Ráðgjöfin var ekki bjartsýn en þar sagði m.a.

"Ýsustofninn hefur aldrei verið minni en nú en vísbending er um að 2015 árgangurinn sé sæmilegur og að 2016 árgangurinn góður. Ef smáýsan fær að bætast við stofninn fer stofninn vonandi vaxandi næsta ár. Þorskstofninn er einnig slakur og verið í lágmarki frá 2005. Nýliðun hefur heldur lagast og 2016 árgangurinn er heldur betri en þeir á undan en mælist þó undir meðaltali og horfur ekki góðar. Mælt er með því að dregið verði úr sókn"

Í ráðgjöfinni ári seinna, fyrir árið 2019, sagði að eftir margra ára lélega nýliðun í þorski og ýsu væri kominn viðsnúningur. Nýliðun hefði batnað og mælingar sýndu að 2016 árgangar beggja tegunda væru yfir meðallagi og 2017 árgangar væru vel yfir meðallagi og stofnarnir væru í vexti. Fæðuástand hefði verið sérlega gott árið 2017 og fiskurinn vel haldinn af sandsíli. Árið 2018 var síli í fiskmögum fram eftir vori en minnkaði svo mikið í ágúst. Sílaskorturinn veldur því að fiskurinn fer að taka betur á krókinn en þegar hann hafði nóg að éta segja fiskifræðingarnir.

Þarna hefði nú einhver mátt fara að hugsa sinn gang, sílið upp étið. En svo var ekki því í ráðgjöfinni sagði að það bæri að draga úr sókn, fækka fiskidögum enda hefðu þeir ekki allir verið notaðir en það var á tíma fiskleysis þegar tók því ekki að fara á sjó. Þetta þýddi 40% niðurskurð.

Auk þess leggja þeir til að dögum verði fækkað 2019 um 30% hjá öllum skipaflokkum miðað við árin 16/17 og er það rökstutt þannig að aflabrögðin verði betri á önglaveiðum vegna þess að fiskurinn sé hungraður eftir að sandsílastofninn sé nær horfinn (upp étinn, aths. höfundar). Og til þess að vernda uppvaxandi ungviði þorsks og ýsu er lagt til að vernda smáfiskaslóðir. Þá þarf varla fram að lagt er til bann við þorskveiðum á Færeyjabanka eins og sl. 20 ár þó nóg sé þar af öðrum tegundum, og vitað að botninn er teppalagður með skötu.

Ekki er laust við að kalt vatn renni niður eftir bakinu á manni við svona ráðgjöf og er þó höfundur ýmsu vanur í þeim efnum. Sprenging í nýliðun 2 ár í röð enda fæðuástan gott, sandsílið étið upp af ört vaxandi fiskstofnum á rúmu ári og fiskurinn orðinn hungraður, þá skal draga saman sóknina og friða smáfisk!

Og skellurinn kom strax árið eftir því eftir ralltúrinn í ágúst sl. sagði:

Niðurstöður úr ágústrallinu benda til þess að hin mikla þorsk- og ýsugegnd hafi snúist við og stofnarnir séu á niðurleið þó mikið sé af báðum tegundum. Það jákvæða er að mikið er af smáþorski. Færðrannsóknir sýndu að mjög lítið var af sandsíli og krabbadýrum við botn. Vegna þessa voru bæði þorskur og ýsa mjög horuð. Þorskur á venjulegri línuslóð var jafn horaður og hann var árið 2003, sem var versta holdafarið síðan mælingar hófust árið 1996. Þetta er aðal ástæðan fyrir góðum línuafla þorsks því þorskur tekur beituna vel þegar hin náttúrulega fæða bregst (er upp étin, aths. höfundar).

Ég man vel eftir árinu 2003. Þá var ég við ráðgjöf í Færeyjum, sá hvað þorskurinn var orðinn horaður og lagði því til 15% sóknaraukningu, þorði ekki að fara hærra.

Sagði að minnkandi þorskveiði væri ekki vegna ofveiði, eins og haldið var fram af færeysku Fiskirannsóknastofunni og ICES, heldur væri um að kenna hungri, veiðarnar hefðu ekki náð að halda aftur af fjölgun stofnsins og hann væri að éta sig út á gaddinn. Það var ekki farið eftir ráði mínu og afleiðingin varð 12 ára niðursveifla.

Núna eru fræðingar og stjórnmálamenn búnir að gera þetta aftur. Þorskurinn er að drepast úr hungri og það er eins víst og nótt fylgir degi að stofninn hrynur. Fyrir þessa vitleysu fiskifræðinganna tapast milljarða afli með öllu sem því fylgir. Litlar líkur eru á að þeim verði hegnt fyrir þetta, til þess eru stjórnmálamenn of miklir aumingar. En reyndar stendur til að verðlauna þá með nýju rannsóknaskipi!

Athugasemdir

[Helga Kristjánsdóttir, 29.12.2019 kl. 08:14]

Sæll Jón! Nú fórstu með það krakkarnir halda að manni að éta Þorsk því hann er ekki hræ æta eins og ýsan.Nú klígjar mér við þorski sem nær í ógeðslegt meindýr til að éta.- Kveðja til Dóru.