Á að fara að tillögum Hafró ? - Sagan endurtekur sig!

Árið 1993 lagði Hafró til að þorskaflinn yrði skorinn niður í 150 þús tonn. Þá var til vikublað sem hét "Pressan" og blaðið leitaði álits nokkurra manna á tillögunum. Fróðlegt er að skoða svörin í ljósi þess sem hefur gerst á þessum 15 árum sem liðin eru, en þorskstofninn er búinn að vera í gjörgæslu allan tímann og ekki rættust loforðin frá 1993.  Þess má geta að sömu tillögur um niðurskurð voru settar fram vorið 2007 - hvernig verða næstu 15 ár.

- ÁLIT -  (Pressan 3. júní 1993)

Hafrannsóknastofnun hefur lagt til að þorskkvótinn verði lækkaður niður í 150 þúsund tonn. Slíkur níðurskurður hefur miklar afleiðingar fyrir allt þjóðarbúið. Á að fara eftir þessum tillögum stofnunarinnar eða hætta á að veiða meira?

Á að fara að tillögum Hafró?

Halldór Ásgrímsson þingmaður: "Ég er þeirrar skoðunar að það sé ekkert annað að gera. Stofninn virðist vera í slæmu ásigkomulagi og veruleg hætta á því að hrun verði í þorskstofninum. Slíka áhættu getum við ekki tekið og ég tel að það verði að fara mjög varlega í þessum efnum. Það kemur mjög hart niður á öllu þjóðfélaginu en hitt myndi koma miklu harðar við þjóðfélagið í framtíðinni."

Jón Kristjánsson fiskifræðingur: "Nei. En málið snýst ekki bara um hvort eigi að veiða tonninu meira eða minna. Það verður að breyta sóknarmynstrinu. Eftir að trollmöskvinn var stækkaður 1976 og farið að vernda smáfisk sérstaklega hefur allt verið á niðurleið. En tillögur Hafró um mikinn niðurskurð 1975

og 1983 voru hunsaðar af þáverandi- sjávarútvegsráðherrum og þá gengu svipaðar hrakspár og nú alls ekki eftir. Síðustu ár hafa stjórnvöld hins vegar farið eftir hræðslustefnunni og meðal annars vegna þess að stofnstærðarmatið er tengt afla reiknast stofninn sífellt minni, nokkuð sem kallar á enn meiri friðun. Það, að stundum hefur gengið illa að ná úthlutuðum afla, bendir til þess að stofninn hafi verið á niðurleið undanfarin ár. Ekki vegna þess að veitt hafi verið of mikið úr honum, heldur vegna þess að veitt hefur verið skakkt. Of mikil áhersla hefur verið lögð á aflasamdrátt og friðun smáfisks. Nú verðum við að gjöra svo vel að fara að veiða okkur út úr vandanum: minnka möskvann og gefa sóknina frjálsa eins og við gerðum áratugum saman. Ef stofninn þolir það ekki, þá erum við hvort sem er búin að vera sem fiskveiðiþjóð. Fiskfriðun er alls ekki ráðið í stöðunni eins og hún er."

Vilhjálmur Egilsson þingmaður: "Já, ég tel að það eigi að hafa þessar tillögur fyrst og fremst til hliðsjónar. Að sjálfsögðu óttast ég afleiðingarnar en ég óttast afleiðingarnar ennþá frekar ef ekki er farið eftir tillögunum. Það yrðu ennþá verri afleiðingar. Þetta er ekki spurning um hvort hagkerfið þolir þetta eða þolir þetta ekki, heldur er þetta spurning um hvort það þolir það betur núna eða seinna. Ég held að skellurinn sem við tökum núna sé minni en skellurinn sem við myndum taka seinna ef ekki yrði farið eftir þessum tillögum. Þjóð sem lifir á þorski hlýtur að finna fyrir því þegar þorskstofninn hrynur."

Ásgeir Guðbjartsson skipstjóri: "Nei, ég get nú ekki samþykkt að það eigi að fara eftir tillögum Hafrannsóknastofnunar. Náttúran spilar það stórt hlutverk í þessu dæmi. Þetta væri ósköp einfalt mál ef það þyrfti bara að friða fiskinn og ekkert annað. Þeir mega ekki halda að þeir geti ræktað upp þorsk þó að þeir minnki þorskveiðarnar um 30-40 þúsund tonn. Það er alltaf verið að minnka þetta ár frá ári og afraksturinn versnar og versnar. Það er enginn árangur af friðuninni því að náttúruleg skilyrði í sjónum eru slæm og stofninn hefur ekkert náð sér upp. Það hefur verið kvóti í tíu ár og aflinn minnkar alltaf og minnkar. en þetta getur auðvitað komið fljótt, það er ekki það." 

Þorsteinn Már Baldvinsson, framkvæmdastjóri Samherja: "Já. Ég held að það sé ekki neinn sem veit neitt betur en þeir á Hafrannsóknastofnun. Við höfum séð hvað hefur gerst í nágrannalöndunum í kringum okkur og mér finnst ekki réttlætanlegt að taka þá áhættu, fyrir okkur Íslendinga, að fara ekki eftir þessum ráðum. Ísland án þorsks myndi þýða dapurt líf. Spurningin er ekki hvort við ráðum við svona mikinn aflasamdrátt heldur hvort við ráðum við Ísland án þorsks. Mitt fyrirtæki byggir afkomu sína fyrst og fremst á þessum þorski og að sjálfsögðu væri æskilegt að fá að veiða miklu meira. En við höfum ekki leyfi til að taka þá áhættu." 

 

 

Þessi mynd sýnir  aflaráðgjöf og raunafla 1978-2008. Pressugreinin var skrifuð 1993. Þorsteinn Pálsson fór eftir ráðgjöfinni en það gerðist ekkert. Ráðgjöf smá- hækkaði fram til 1999 og menn töluðu fjálglega um að nú hefði "uppbyggingin tekist. En það var öðru nær, stofninn féll úr hor og ofmatið fræga var notað sem skýring.

Hafró liggur á upplýsingum

Ég bað um gögn frá Hafró í lok febrúar og fékk viðbrögð í byrjun apríl, var þá erlendis og svaraði ekki fyrr en í fyrradag. Það var sjeffinn Björn Ævarr sem svaraði og fara viðskipti okkar hér á eftir:

 

Björn skrifar:

 Sæll Jón. Í lok febrúar sendir þú Einari Hjörleifssyni tölvupóst þarsem þú óskaðir eftir gögnum um lengdardreifingu þorskafla og úrstofnmælingu með botnvörpu (SMB) að vorrlagi. Sökum anna höfum við þvímiður ekki getað svarað þér fyrr. Í erindi þínu er ekki alveg ljósthvað þú átt við með "lfd þorskaflans". Við eigum þessi gögn eftirveiðarfærum, svæðum og tíma árs. Þegar við tölum um um lengdardreifinguþorsksaflans eftir árum er átt við lengdardreifingu sem vegin hefurverið með afla í hvert veiðarfæri. Er það slík gögn sem þú ert að óskaeftir ? 

 

Ég svaraði honum:

> Ég skrifaði grein í Brimfaxa nýlega, þar sem ég sýni lengdardreifingu í

> afla Breta 1960-64 til að sýna fram á að þeir hafi veitt mikið af

> smáfiski undir viðmiðunarmörkum.  Hún er byggð á grein JJ 1969, Einar

> Hj. þekkir hana. Brimfaxagreinina finnur þú á:

> http://www.fiski.com/meira/meira117hernad.html

>

> Vil ég gera samanburð á sóknarmynstri þá og nú, til þess vantar mig

> sambærilega lfd afla, sem sýnir hvernig er sótt í stofninn. Gjarnan má

> greina sundur togara, línu net, vertíð- ekki vertíð svipað og JJ gerði

 

Einnig spurði Björn:

 Varðandi lengdardreifingu úr SMB er ekki alveg ljóst hvað þú átt við með"rauntölur". Áttu við einstakar lengdarmælingar ?

                           

Ég svara:

 

> Ég á við lengdardreifingu afla í ralli, þess sem kom samtals á dekk

> allra skipanna, án nokkurra leiðréttinga eða uppreikninga m.v.

> togflöt, svæði eða þessháttar.

>

> Gjarnan að honum yrði skipt í suður- og norður svæði.

 

Björn svarar:

 Sérfræðingar okkur eru önnum kafnir þessar vikurnar við úttekt á stöðunytjastofna og ráðgjafarvinnu og við getum því miður ekki sinnt þessuerindi fyrr en um miðjan júlí. Vinsamlegast hafðu samband við EinarHjörleifsson ([e-mail]) eftir 15. júlí og mun hann þá vinna gögniní samræmi við ósk þína og senda þér. Þar sem gögnin liggja ekki fyrir á því formi sem þú óskar eftir gerum viðráð fyrir um 10 tíma vinnu við þetta verk og samkvæmt upplýsingum fráfjármálstjóra kostar útseld vinna sérfræðings  6400 kr/klst ánvirðisaukaskatts. Kv. Björn Ævarr

 

Ég svaraði um hæl:

> Þakka svarið Björn

> 

> "Það er ekki óðagotið á mönnum þarna undir Jökli" eins og biskup sagði

> við Umba í Kristnihaldinu.

> 

> Ef ég þarf að greiða fyrir þessar upplýsingar er eins gott að sleppa

> þessu. Verði svo, afturkalla ég beiðnina hér með.

> kveðja, Jón

Segir brottkast að aukast gífurlega